Rezygnacja z prób odzyskania Śląska przez Kazimierza była przemyślaną grą polityczną, którą prowadził król Polski. Niektórzy historycy uważają, że Kazimierz potrzebował po roku 1355 (wyprawa na Ruś Halicką i walki z Litwą podczas której nastąpił najazd krzyżacki na Mazowsze) pomocy Luksemburgów przeciwko Zakonowi oraz Litwie.
zapytał(a) o 17:02 Wydarzenie hist ... Jakie byly najwazniejsze wydarzenia historyczne polski ? i ich daty ? Pomóżcie ;-* Dam najlepszą odp ! Odpowiedzi blocked odpowiedział(a) o 17:04 966 r. - Chrzest państwa Mieszka I: przyjęcie chrztu przez księcia Mieszka I i jego dwór oznaczało otwarcie jego państwa na wpływ cywilizacji łacińskiej Europy, przejęcie jej dorobku kulturowego a także wejście państwa Mieszka I na arenę międzynarodową jako bytu uznawanego przez starsze państwa chrześcijańskie. 1025 r. - Koronacja królewska Bolesława Chrobrego: ta pierwsza w historii Polski koronacja królewska stworzyła tradycję suwerennego, niezależnego od Cesarstwa państwa polskiego, do której będą się potem odwoływać inni władcy polscy dążący do suwerenności. 1138 r. - Podział Polski na dzielnice: wbrew czarnej legendzie podział Polski na dzielnice miał szerokie skutki pozytywne- osłabienie władzy książąt skutkowało najpierw nadawaniem przez nich ziemi i immunitetów możnym świeckim i duchownym - co z kolei doprowadzi do wzrostu wpływu elit społecznych na wcześniej nieograniczoną władzę monarchów- a spadek dochodów książęcych nakłoni władców do rozpoczętej w końcu XII wieku akcji kolonizacji na prawie niemieckim, która przyniesie Polsce nie tylko wzrost zaludnienia, ale też takie "wynalazki" jak pisana umowa prawna, wolność osobista chłopów, samorząd miast i wsi czy trójpolówka. 1226/1231 Sprowadzenie Krzyżaków do Ziemi Chełmińskiej przez ks. Konrada Mazowieckiego: stworzenie bazy Zakonu Najświętszej Marii Panny Domu Niemieckiego na ziemiach wydartych Prusom spowoduje zarówno powstanie silnego ośrodka kultury niemieckiej nad wschodnim Bałtykiem i długotrwałe konflikty polsko- krzyżackie, jak i adaptację do kultury polskiej takich wpływów zakonnych jak rozwinięty kult maryjny, zachodnia kultura rycerska czy ideologia wojen krzyżowych. 1320 Koronacja królewska Władysława Łokietka: trwałe przywrócenie tytułu Królestwa Polskiego, (choć sam Łokietek tytułował się jedynie królem krakowskim) oznaczało zjednoczenie trzonu dawnych ziem piastowskich i powrót zjednoczonej Polski na arenę międzynarodową. 1340-1366 Wojny Kazimierza Wielkiego o Ruś Halicką z Litwinami i Tatarami - choć zakończone połowicznym sukcesem, wojny te skutkowały włączeniem w granice Polski szerokich rzesz ludności należącej do prawosławnego kręgu kulturowego, co wraz z przychylną polityką króla wobec tej ludności stało się podstawą do kształtowania stosunku tolerancji wyznaniowej i kulturowej w przyszłej Rzeczypospolitej. 1364 Utworzenie uniwersytetu w Krakowie: w średniowiecznej Europie uniwersytet nie tylko stanowił źródło prestiżu królestwa, ale też dostarczał państwu kadr biegłych w prawie rzymskim, tak potrzebnych dla prowadzenia suwerennej polityki międzynarodowej. W wieku XV uniwersytet krakowski stanie się też kuźnią uczonych biegłych w prawie (jak Paweł Włodkowic), matematyce i astronomii (jak Mikołaj Kopernik). 1374 r - Przywilej koszycki dla rycerstwa polskiego wydany przez Ludwika Andegaweńskiego: akt ten otwiera serię późnośredniowiecznych przywilejów nadawanych stanowi rycerskiemu przez kolejnych królów Polski. Proces nadawania tych przywilejów znacząco przyczynił się do ukształtowania w Polsce ustroju monarchii stanowej, w której król nadal był opiekunem, ale już nie właścicielem państwa. 1385 Unia polsko-litewska w Krewie: na 400 lat zdecydowała nie tylko o kierunkach polityki zagranicznej państwa polskiego, ale też o jego rozwoju kulturowym i pozycji międzynarodowej. Związała z Polską wielkie obszary zamieszkane przez ludność prawosławną, a nawet muzułmańską. 15 VII 1410 r. - Bitwa pod Grunwaldem: decydujące zwycięstwo armii Jagiełły nad siłami Zakonu Krzyżackiego trwale podkopało siły militarne Krzyżaków i stało się wstępem do odzyskania przez Polskę dostępu do morza. 1454-1466 r. - Wojna Trzynastoletnia: rezultatem tych długotrwałych zmagań było odzyskanie przez Polskę drogi Wisły, która stała się oknem na świat polskiego handlu zbożem, a tym samym podstawą rozkwitu gospodarczego Polski w XV-XVI wieku. 1493 r. - Pierwsze zwołanie w Polsce sejmu walnego: wydarzenie to kończy etap powstawania w Polsce monarchii stanowej i jest wstępem do stworzenia nowożytnej formy ustrojowej- tzw. demokracji szlacheckiej, w której współpraca trzech stanów sejmujących (król, senat i izba poselska) stanie się, od 1505 roku, niezbędna dla procesu tworzenia prawa w Polsce. 1569 r. - Polsko-litewska unia realna w Lublinie: trwałe połączenie Korony Polskiej i Wielkiego Księstwa Litewskiego, nie tylko skierowało ostatecznie politykę polską ku wschodowi, ale też przyczyniło się do wzrostu potęgi magnaterii w Rzeczypospolitej dzięki objęciu przez polskich możnych wielkich majątków rodów litewskich. 1596 r. - Unia Brzeska polsko-litewskiego kościoła prawosławnego z katolickim: unia stworzyła nowy obrządek chrześcijański, (który w XIX wieku stanie się jednym z filarów powstania ukraińskiej świadomości narodowej)- kościół grecko-katolicki, ale przyczyniła się też do wzrostu konfliktów religijnych na Ukrainie. 1648 Wybuch kozackiego powstania Chmielnickiego: powstanie to stało się początkiem podziału Ukrainy miedzy Rzeczpospolitą a Rosję, a tym samym zaczątkiem budowy potęgi nowożytnego państwa rosyjskiego. Dla Ukraińców powstanie to stanowi ważny etap na drodze powstawania ich narodu. 1717 r. - Sejm Niemy- ugoda szlachty Rzeczpospolitej z Augustem II zawarta za pośrednictwem cara Rosji Piotra I: występując podczas III Wojny Północnej jako mediator miedzy skłóconymi szlachtą i królem Rzeczypospolitej, car Rosji Piotr I rozpoczął okres ingerencji Rosji w wewnętrzne sprawy Rzeczypospolitej, który zakończy się upadkiem państwa polsko - litewskiego. 1773 r. - Powołanie Komisji Edukacji Narodowej: to pierwsze w Polsce ministerstwo oświaty dokonało reorganizacji i reformy oświaty w Rzeczypospolitej według wzorów Oświecenia, co zaowocowało wychowaniem pod koniec XVIII wieku warstwy światłych obywateli - przyszłych powstańców kościuszkowskich i listopadowych. 3 maja 1791 r. - Uchwalenie konstytucji Rzeczypospolitej: pierwsza w Europie a druga na świecie ustawa zasadnicza wprowadzała w Polsce nowoczesny ustrój monarchii konstytucyjnej, znosiła uzależnienie posiadania praw obywatelskich od urodzenia, likwidowała też największe wady ustrojowe Rzeczypospolitej- liberum veto, wolną elekcję króla, monopol szlachty na posiadanie ziemi i pełnienie urzędów. 1795 r. - III rozbiór Rzeczypospolitej: likwidacja Rzeczypospolitej przez trzy ościenne mocarstwa, w momencie, gdy państwo polsko-litewskie zaczynało podnosić się z kryzysu ustrojowego, zaowocowała odnawianym w każdym pokoleniu dążeniem Polaków do niepodległości, a w efekcie- niestabilnością polityczną w Europie Środkowej. 1807 r. - Pokój francusko- rosyjski w Tylży, powstanie Księstwa Warszawskiego: krótkotrwałe istnienie Księstwa Warszawskiego, państewka satelickiego wobec napoleońskiej Francji, poskutkowało jednak powrotem znacznej części elit polskich, już pogodzonych z rządami państw zaborczych, do idei suwerennego państwa polskiego. Ponadto w Księstwie Bonaparte wprowadził przepisy Kodeksu Cywilnego (jak chociażby śluby cywilne czy rozwody, zniesienie poddaństwa chłopów albo niekaralność homoseksualizmu), co unowocześniło kraj lub stało się chociaż celem dążeń przyszłych działań ustawodawczych. 1814-1815 r. - Kongres wiedeński: zjazd monarchów Europy w Wiedniu odcisnął swe piętno na losach Polaków- zmienił granice rozbiorów tak bardzo, że głównym przeciwnikiem polskich dążeń niepodległościowych na następne sto lat stała się Rosja jednocześnie tworząc Święte Przymierze, uniemożliwił skuteczną walkę o niepodległość Polski. 1823 r. - Uwłaszczenie chłopów w Wielkim Księstwie Poznańskim: dokonane na wzór pruski uwłaszczenie bogatszych chłopów za wykupem wykształciło w Wielkopolsce warstwę samodzielnych gospodarzy, najmujących do pracy na swych powiększonych gospodarstwach bezrolnych parobków (kapitalizacja wsi), zlikwidowało konflikty szlachty z chłopami, (co w XIX wieku umożliwiło wykształcenie się tu solidaryzmu narodowego) i zmusiło chłopów bezrolnych do emigracji do miast- ponieważ zaś Wielkopolska była dla Prus zapleczem rolniczym, emigrowali oni głównie, za pracą, do kopalni i hut Górnego Śląska, skutecznie go repolonizując. Efekty tego uwłaszczenia uczyniły Wielkopolskę obszarem o najnowocześniejszym rolnictwie wśród wszystkich zaborów. 1830-1831 r. - Powstanie listopadowe: najistotniejszym dla późniejszych losów Polaków skutkiem tego powstania były prawdopodobnie, niesłuszne zresztą, represje, jakie ze strony władz rosyjskich dotknęły kościół katolicki- raczej posłuszny wobec władzy carów kościół zaczął się teraz coraz mocniej identyfikować z polską myślą niepodległościową, co z kolei zwiąże nierozerwalnie polskość z katolicyzmem w II połowie XIX wieku. 1846 r. - Rabacja Galicyjska: ten, podsycany zresztą przez władze austriackie, bunt chłopów przeciw panom w Galicji stał się dla polskiej myśli politycznej impulsem do poważniejszego traktowania siły wielkich mas chłopskich w dążeniach niepodległościowych, ale wykształcił też wśród części szlachty postawę lojalistyczną wobec zaborców, traktowanych jako najpewniejsi obrońcy przed wściekłością chłopów. 1863- 1864 r. - Powstanie Styczniowe: wyrosło z romantyzmu i zaowocowało jeszcze większym romantyzmem polskich elit, stając się jakby założycielskim mitem dostarczającym wzorców wychowania dla przyszłych pokoleń. Silnie też ugruntowało etos Matki - Polki, kobiety będącej strażniczką domowego ogniska (ze wszystkimi ograniczeniami związanymi z tą rolą), gdy mężczyźni walczą o "cele wyższe". 1867 r. - Początek autonomii Galicji: szerokie swobody kulturalne i narodowe, jakie uzyskali Polacy pod władzą monarchii austro- węgierskiej skoncentrowały narodowe życie polskie w Krakowie- stał się on nie tylko Mekką polskich artystów, ale też kuźnią przyszłych kadr Legionów Polskich walczących o niepodległą ojczyznę. Z drugiej strony hegemonia Polaków i polskości w Galicji stała się naturalną barierą w rozwoju ukraińskiej świadomości narodowej, powodując nowoczesny, oparty na obustronnych nacjonalizmach, konflikt polsko- ukraiński. 1914 r. - Powstanie Legionów Polskich w służbie Austro-Węgier: utworzenie tej formacji, nad którą faktyczne dowództwo szybko przejął Józef Piłsudski, stało się zaczątkiem skutecznej walki o niepodległość Polski. Z drugiej strony legioniści, wyśmiewani przez współczesnych jako utopijni romantycy, zapatrzeni w "Dziadka", jak nazywali swego wodza, oddający daninę krwi dla ojczyzny na frontach I Wojny Światowej, po odzyskaniu niepodległości pozostaną najbardziej niezaspokojoną w swych roszczeniach warstwą społeczną, która z ochotą poprze zamach stanu w 1926 roku. styczeń 1918 r. - Orędzie prezydenta USA Wilsona do Kongresu- w 13 punkcie przewiduje utworzenie państwa polskiego: w wyniku I Wojny Światowej Stany Zjednoczone, walnie przyczyniając się do zwycięstwa Ententy, wyrosły do pozycji pierwszorzędnego mocarstwa światowego. Głos ich prezydenta był więc w istocie wolą zwycięskich mocarstw. A bez tego poparcia nie było szans na utworzenie niepodległej Polski. 11 listopada 1918 Rada Regencyjna przekazuje dowództwo nad wojskiem Piłsudskiemu: choć wojsko to służyło dotąd Rzeszy Niemieckiej, a Rada Regencyjna była rodzajem marionetkowego ciała ustawodawczego na ziemiach polskich pod okupacją niemiecką, fakt przekazania dowództwa nad tymi oddziałami Piłsudskiemu uczynił zeń legalnego nieformalnego przywódcę odradzającego się państwa polskiego, co w połączeniu z jego autorytetem, a także wskutek kompromisu jaki osiągnął w stosunkach z reprezentującym Polskę wśród mocarstw Ententy Romanem Dmowskim, stało się podwaliną niepodległości Polski. 1918 r. - Kobiety uzyskują w odrodzonej Polsce prawa wyborcze: Polska nie była pierwszym krajem, który nadał kobietom prawa wyborcze. Fakt, że uczyniono to u progu niepodległości stanowi zarówno docenienie roli, jaką kobiety odgrywały w "męskiej" kulturze romantycznej jak i dowód siły dążeń emancypacyjnych polskich kobiet. sierpień 1920 r. - "Cud nad Wisłą": powstrzymując marsz Armii Czerwonej ku niestabilnym politycznie Niemcom, Józef Piłsudski nie tylko uratował byt niepodległego państwa polskiego, ale też zapobiegł zagarnięciu kontynentalnej Europy pod wpływy bolszewickiego komunizmu. 11-14 maja 1926 r. - Zamach majowy Józefa Piłsudskiego i jego zwolenników: zaprowadzając na następne 13 lat autorytarny porządek w Polsce, piłsudczycy nie uporali się z żadną z bolączek trapiących państwo, za to na całe pokolenia dodatkowo podkopali zaufanie Polaków do demokracji. Nieświadomie dali też świetny argument w ręce powojennej komunistycznej propagandzie, dla której "czarna noc sanacji" stanowiła świetny kontrast wobec "zdobyczy demokracji ludowej". Jednocześnie jednak prawdopodobnie zamach ten uratował państwo polskie od jeszcze czarniejszej perspektywy totalitarnych rządów Narodowej Demokracji. 1 IX 1939 r. - Agresja hitlerowskich Niemiec na Polskę: wydarzenie to stanowi początek II Wojny Światowej, najbardziej znaczącej spośród wojen ludzkości. Dla Polski jest nie tylko powrotem do stanu podległości, także powojennej, obcym systemom totalitarnym. Trauma i demoralizacja związane z okupacją hitlerowską skutkują do dziś zarówno roszczeniowym stosunkiem Polaków do niemieckiej wizji historii jak i silnie zakorzenionym wśród Polaków mitem "najbardziej pokrzywdzonego narodu", który nie tylko ugruntowuje martyrologiczny wizerunek dziejów kraju, ale też nie pozwala na obiektywną ocenę udziału naszych rodaków w zagładzie Żydów. I 1942 r. - Hitlerowska konferencja w Wansee w sprawie "ostatecznego rozwiązania"- podjęcie decyzji o zagładzie Żydów pozostających na ziemiach okupowanych przez Niemcy: choć podjęta poza Polską i nie przez Polaków, decyzja ta dramatycznie wpłynęła na losy Polski. To na jej obszarze dokonała się zagłada większości europejskich Żydów, to Polska straciła w ten sposób ponad 3 miliony swych obywateli, a wraz z nimi zarówno kulturę żydowską jako składnik kultury wieloetnicznej II Rzeczypospolitej, jak i dalszy wkład spolonizowanych Żydów do kultury polskiej. Wreszcie holocaust dokonany w obecności Polaków, czasami przy ich współudziale, silnie utwierdził wśród nich postawy antysemickie. IV 1943 r. - ZSRR zrywa stosunki dyplomatyczne z polskim rządem londyńskim: wykorzystując jako pretekst sprawę zbrodni katyńskiej, Józef Stalin uczynił tak pierwszy krok na drodze do całkowitego podporządkowania Polski systemowi radzieckiemu w powojennej Europie. VIII-X 1944 r. - Powstanie Warszawskie: skutkiem tego wielkiego zrywu polskiej młodzieży przeciw najnowocześniejszej wtedy armii świata były: kompletne zniszczenie stolicy, masakra przyszłych polskich elit kulturalnych i politycznych, trauma po klęsce powstania ułatwiająca działanie komunistycznej propagandzie. Skutek pozytywny nie dotyczy bezpośrednio dziejów Polski- Stalin, wstrzymując na pół roku pochód Armii Czerwonej na zachód, by przeczekać powstanie, odebrał sobie szansę na zdobycie całych Niemiec, a tym samym na rozszerzenie porządku komunistycznego do samego serca Europy. Polska patriotyczna młodzież, ginąc w powstaniu, osłabiła narodowy opór przeciw bolszewizacji społeczeństwa polskiego. Luty 1945 r. - Konferencja mocarstw w Jałcie: podczas spotkania Wielkiej Trójki ostatecznie zdecydowano o przesunięciach powojennych polskich granic i o przynależności przyszłego państwa polskiego do bloku krajów- satelitów Związku Radzieckiego. Październik 1956 r. - "Polski październik", Władysław Gomułka I sekretarzem PZPR: popaździernikowa "odwilż" w systemie władzy komunistycznej okazała się iluzoryczna i krótkotrwała. Istotnym jednak skutkiem "polskiego października" było odtąd coraz silniejsze legitymowanie swej władzy w Polsce przez partię komunistyczną za pomocą odwoływania się do idei i symboli narodowych, podkreślania "swojskości" władzy komunistycznej w opozycji np. do oskarżanych o uleganie "obcej manipulacji" opozycji czy "sterowanemu z zewnątrz" kościołowi katolickiemu. To odwoływanie się do polskiego nacjonalizmu skutkowało zarówno utrzymywaniem ciągłej obawy przed Niemcami, trwaniem antysemityzmu w państwie prawie pozbawionym Żydów, ale też, zwłaszcza w epoce gierkowskiej, coraz łagodniejszym stosunkiem do wystąpień przeciw władzy, bo przecież "Polak do Polaka nie strzela" 8-9 marca 1968 r .- "Wypadki marcowe": rozpętana przez jedną z frakcji w PZPR antysemicka awantura polityczna wywołała istotny skutek dla późniejszych losów PRL- z partii tej odeszli młodzi ideowi komuniści, odtrąceni albo za swe żydowskie pochodzenie albo rozgoryczeni nieznaną dotąd, szowinistyczną twarzą polskiego komunizmu. Oni właśnie staną się w przyszłości, po nawiązaniu kontaktów z inteligencją katolicką, pierwszą legalną opozycją w komunistycznym państwie. Wrzesień 1976 r. - Powstanie Komitetu Obrony Robotników: powstanie tej legalnej, kilkunastoosobowej organizacji inteligenckiej odegrało ogromną rolę w podważaniu prawa do rządów partii komunistycznej. W "robotniczym" rzekomo państwie okazywało się, że robotników trzeba bronić przed "ludową" władzą, że tej obrony podejmują się inteligenci, czyli warstwa dla tejże władzy co najmniej podejrzana i dotąd skutecznie izolowana od szerokich mas społeczeństwa. Ponadto, korzystając z postanowień KBWE i posiadając kontakty z zachodnimi mediami, opozycja ta mogła nagłaśniać wydarzenia polskie na Zachodzie, co gwarantowało jej pewną ochronę przed potrzebującymi gospodarczej pomocy Zachodu władzami komunistycznymi. Czerwiec 1979 r. - Pierwsza pielgrzymka Jana Pawła II do Polski: wybór a potem przybycie do Polski papieża- Polaka odegrały znaczącą rolę w procesie budzenia antykomunistycznej świadomości w polskim społeczeństwie. Organizacja pielgrzymki w dużym stopniu zależała od samoorganizacji ludności parafii i diecezji, a mimo starań komunistycznych mediów miliony ludzi spotykając się publicznie na plenerowych mszach zyskały świadomość swej siły i poczucie godności. 31 sierpnia 1980 r. - Porozumienie sierpniowe w Gdańsku: podpisanie tego aktu było przede wszystkim pierwszym, bezkrwawym zwycięstwem zbuntowanych robotników, wspieranych przez inteligencję z KOR, nad władzą komunistyczną. Stwarzało możliwość utworzenia niezależnych od władz związków zawodowych, ograniczenia cenzury, nakładało na władze zobowiązanie ponownego zatrudnienia zwolnionych po wydarzeniach z roku 1970 i 1976, wreszcie umożliwiało publiczną debatę nad założeniami wprowadzanej reformy gospodarczej. Legło u podstaw postania masowego ruchu społeczno-politycznego, jakim stał się NSZZ Solidarność. Luty-kwiecień 1989 Rozmowy Okrągłego Stołu: te negocjacje PZPR z opozycją antykomunistyczną zaowocowały postanowieniami o tzw. kontraktowych wyborach do sejmu i senatu, utworzeniu urzędu prezydenta PRL z przeznaczeniem go dla gen. W. Jaruzelskiego, dostępie opozycji do mediów i zezwoleniu na ponowną legalizację Solidarności, zdelegalizowanej podczas stanu wojennego. Stały się początkiem końca systemu władzy komunistycznej w Polsce. 1990 r. - Początek realizacji planu Balcerowicza: transformacja gospodarki planowanej w wolnorynkową, dokonana w latach 1990-1993, spowodowała obniżenie inflacji, redukcję polskich długów zagranicznych, zniwelowała technologiczne zacofanie gospodarki polskiej i pozwoliła stworzyć 600 000 prywatnych przedsiębiorstw. Jednocześnie jednak jej realizacja przyczyniła się też do znacznego spadku stopy życiowej licznych grup ludności, zwłaszcza pracowników niedochodowych przedsiębiorstw państwowych oraz pracowników PGR-ów, tworząc obszary nędzy i strukturalnego bezrobocia, które w wielu miejscach trwa aż do dzisiaj. Zbyt słabej ochronie poddano też rynek wewnętrzny i dopuszczono do wieloletniej zapaści całych branż przemysłu wskutek braku jakiejkolwiek państwowej polityki wpływania na jego strukturę. 1993 r. - Ostateczne wycofanie wojsk radzieckich z Polski: wydarzenie to przypieczętowało uzyskanie przez Polskę pełnej suwerenności politycznej 1999 r. - Polska członkiem NATO: przystąpienie do Sojuszu Północnoatlantyckiego zapewniło Polsce gwarancje bezpieczeństwa międzynarodowego w Europie i uczyniło ją jednym z aktywnych uczestników pokojowych lub militarnych akcji tej organizacji polityczno- wojskowej. 2004 r. - Polska wchodzi do Unii Europejskiej: wydarzenie to nie tylko potwierdziło przynależność postkomunistycznej Polski do europejskiego kręgu kulturowego, ale też, w dobie globalizacji, wprowadziło Polskę do jednej z najważniejszych organizacji międzynarodowych. Dało Polsce unijne dotacje i możliwości skutecznego przyciągania inwestorów zagranicznych, otworzyło przed Polakami unijne rynki pracy i szanse na tańsze studia za granicą, narzuciło polskiemu przemysłowi i rolnictwu wysokie standardy jakości i ochrony środowiska naturalnego. Wreszcie- otwiera Polaków na kontakty międzynarodowe Nr kolejny Dział Wymagania podstawowe Wymagania ponadpodstawowe 1 Starożytny Wschód Uczeń powinien wiedzieć, umieć, znać, potrafić: czym zajmuje się historia, na jakie epoki historycy dzielą przeszłość, , kto wynalazł alfabet, jak wyglądało życie człowieka pierwotnego, gdzie narodziły się pierwsze cywilizacje (wskazać na mapie), co to były piramidy, co to jest Biblia, kim był Mojżesz. Uczeń powinien wiedzieć, umieć, znać, potrafić: kim byli Sumerowie, co stworzył Hammurabi, jak nazywały się rzeki, nad którymi powstały najstarsze cywilizacje, jakim pismem posługiwali się Egipcjanie, a jakim mieszkańcy Mezopotamii 2 Starożytna Grecja Gdzie powstała cywilizacja grecka, jakie miasta – państwa dominowały w Grecji, na czym polegała demokracja ateńska, z kim i w jaki sposób Grecy walczyli o zachowanie niepodległości, Wymienić najważniejsze osiągnięcia Greków, kim był Aleksander Wielki 3 Starożytny Rzym Gdzie i kiedy został założony Rzym, kim był Juliusz Cezar, wyjaśnić genezę chrześcijaństwa, pojęcia: republika, cesarz, datę upadku Cesarstwa Zachodniorzymskiego Wymienić najważniejsze osiągnięcia Rzymian, wskazać na mapie największy zasięg imperium rzymskiego 4 Świt państw europejskich i Polski Kim był Mahomet, Karol Wielki, św. Wojciech, Otton III, największe plemiona polskie i ich położenie, datę chrztu Polski i jego znaczenie, kiedy i dlaczego Bolesław Krzywousty podzielił Polskę na dzielnicę, Znać imiona władców z dynastii piastowskiej, ustalenia zjazdu w Gnieźnie, zasady wiary muzułmańskiej 5 Od Piastów do Jagiellonów Nazwy średniowiecznych stylów architektonicznych, nazwy dynastii rządzących Polską w średniowieczu, imiona najważniejszych władców Najważniejsze cechy stylu gotyckiego i romańskiego, krótko scharakteryzować przyczyny i przebieg konfliktu z Zakonem 6 Odkrycia geograficzna Datę odkrycia i imię odkrywcy Ameryki, skutki odkryć geograficznych Nazwy cywilizacji Ameryki i najważniejsze przyczyny odkryć geograficznych look! odpowiedział(a) o 17:05 966 r. - Chrzest państwa Mieszka I: przyjęcie chrztu przez księcia Mieszka I i jego dwór oznaczało otwarcie jego państwa na wpływ cywilizacji łacińskiej Europy, przejęcie jej dorobku kulturowego a także wejście państwa Mieszka I na arenę międzynarodową jako bytu uznawanego przez starsze państwa chrześcijańskie. 1025 r. - Koronacja królewska Bolesława Chrobrego: ta pierwsza w historii Polski koronacja królewska stworzyła tradycję suwerennego, niezależnego od Cesarstwa państwa polskiego, do której będą się potem odwoływać inni władcy polscy dążący do suwerenności. Uważasz, że znasz lepszą odpowiedź? lub
Korczak – sędzia Chełmski, poseł Kazimierza Wielkiego, – wydelegowany do Tatarów, tuż przed wojną z nimi, uzgodnił pokój. W dziewięć lat później, po wojennych zmaganiach, Chełm znalazł się przejściowo pod panowaniem polskim. W latach 1349-1387, trwały z przerwami walki o Chełm pomiędzy Polakami, Litwinami i Węgrami.
Http:// Kazimierza Wielkiego1335 rok – w Wyszehradzie zostaje zawarta ugoda pomiędzy nowym władcą Polski i władcą Czech. Według jej postanowień Jan Luksemburski w zamian za otrzymane odszkodowanie w wysokości 20 tysięcy kop groszy praskich miał zrzec się prawa do tronu rok – w Kaliszu Kazimierz Wielki podpisuje tzw. pokój wieczysty z Krzyżakami. Ustalono wówczas, że Krzyżacy w dalszym ciągu będą sprawowali władzę nad Pomorzem Gdańskim, natomiast Kujawy i ziemia dobrzyńska wrócą ponownie do 1340-1366 – rozgrywają się walki o Ruś Halicką pomiędzy Polakami, Litwinami, Węgrami oraz czasów panowania Kazimierza Wielkiego znacznie wzmocniła się administracja i gospodarka państwa. Przysłużyła się do tego rozbudowa systemu obrony państwa. Budowano wówczas miasta otoczone murami obronnymi i ceglane zamki warowne oraz wsie. Przykładem jest Zamek w Chęcinach, z którego wojska polskie wyruszyły na wojnę z Krzyżakami;- Kazimierz Wielki sprowadzał do Polski nowych osadników niemieckich, śląskich i zachodnioeuropejskich;- Żydom zapewnił on swobodę wyznania oraz nietykalność osobistą, po to by chcieli się osiedlać na terenach państwa polskiego;- ujednolicił prawo w państwie oraz wyeliminował lokalne prawa zwyczajowe poprzez wprowadzenie dwóch kodeksów prawnych dla Małopolski i Wielkopolski;- dbał również o rozwój handlu, wprowadzając przywilej składu i przymusu składu – był to przywilej dotyczący kupców, na którego mocy narzucano im obowiązek sprzedaży towarów na rynku miasta, gdzie on obowiązywał. Kupcy musieli również odwiedzać te miasta według prawa przymusu Gniazda – to ruiny zamków warownych zbudowanych w Jurze Krakowsko-Częstochowskiej za czasów panowania Kazimierza – podatek, jaki płacono od dóbr ziemskich. Był jednym ze źródeł dochodów skarbu państwa, który czerpał zyski również z majątków królewskich, kopalń soli znajdujących się w Bochni i w Wieliczce, a także poprzez wprowadzenie nowej polskiej monety – rok – zostaje ufundowany przez Kazimierza Wielkiego pierwszy uniwersytet powstały na terytorium Polski, zwany Akademią rok – śmierć króla Kazimierza Wielkiego (zasługi: Polska stała się krajem wielowyznaniowym, rozkwit gospodarki, kultury oraz oświaty, dobry władca, polityka pokojowa).Uczta u Wierzynka – przyjęcie u Wierzynka w Krakowie, spotkanie europejskich monarchów (wrzesień 1364) zwołane z inicjatywy Kazimierza III Wielkiego, opisane przez Jana Długosza, uwiecznione na obrazie przez Jana Matejkę.
Sojusz nie przetrwał długo z uwagi na fakt, że Litwa nie przyjęła chrześcijaństwa i w konsekwencji król Polski narażał się na zarzut zmowy z poganami przeciwko chrześcijanom. Za panowania Kazimierza Wielkiego Polska toczyła wojny z Litwą o panowanie nad Rusią Czerwoną Rusią Czerwoną. W ich wyniku w 1366 r.
Kazimierz III WielkiBył wysokiego wzrostu, otyły, poważnego lica, włosów gęstych i kędzierzawych, brody długiej; mówił głośno acz nieco zająkliwie. Skłonny do biesiad, miłostek i innych roskoszy; życzliwy ojczyźnie, dla poddanych wyrozumiały, staranny o pomnożenie dobra i chwały swego kraju, uprzejmy i dobroci pełen; ludziom wszelakiego stanu, płci i wieku, łatwy do siebie dawał Jana Długoszarodzice ⇒ drzewo genealogiczneWładysław I ŁokietekJadwiga, córka Bolesława Pobożnegonarodzinyśmierć30 IV 1310Kowal k. Włocławka5 XI 1370🕡ok. 06:30Krakówmałżeństwa (konkubinaty)⚭ 1325 - 1339: (Aldona?) Anna, córka Giedymina, wielkiego księcia litewskiegoimię Aldona pojawia się dopiero w XVI-wiecznej kronice Macieja Stryjkowskiego♔ 25 IV 1333 - katedra w Krakowie❤po 1340 - ?: nieznana z imienia⚭ 1341 - 1370: Adelajda, córka Henryka II Żelaznego, landgrafa heskiego♔ 29 IX 1341 - katedra w Poznaniu⚭ 1356 - 1364: Krystyna, wdowa po Mikołaju z Rokiczan, rajcy praskimmałżeństwo morganatyczne, bigamiczne⚭ 1365 - 1370: Jadwiga, córka Henryka V Żelaznegomałżeństwo bigamicznepotomstwo (naturalne) ⇒ drzewo genealogiczneElżbieta (1326/34 - 1361)Kunegunda (1327/16 V 1335 - 26 IV 1357)Niemierza (po 1340 - po 4 III 1386)Pełka (po 1340 - przed 3 XI 1370)Jan (po 1340 - po 12 II 1383)Anna (XI 1365/5 IV 1368 - 1425)pochodzenie z małżeństwa bigamicznego, nieważnego kanonicznie; legitymowana przez papieża Urbana V bullą z 5 XII 1369 rokuKunegunda (1366/69 - 1369/3 XI 1370)pochodzenie z małżeństwa bigamicznego, nieważnego kanonicznie; legitymowana przez papieża Urbana V bullą z 5 XII 1369 rokuJadwiga (1369/70 - po 6 IV 1380)pochodzenie z małżeństwa bigamicznego, nieważnego kanonicznie; legitymowana przez papieża Grzegorza XI bullą z 11 X 1371 rokupoprzednik (pokrewieństwo)okres panowanianastępca (pokrewieństwo)Władysław I Łokietek1333 - 1370 (♔ 1333)Ludwik I Andegaweński (siostrzeniec)1322-(wiosna/12 VIII) Zaręczyny z Juttą (Gutą), córką Jana z córką Giedymina, wielkiego księcia IV) Biskup krakowski Nankier udziela chrztu (Aldonie?) córce Giedymina (przyjmuje imię Anna).-(16 X) Małżeństwo z Anną, córką Giedymina, wielkiego księcia (nieznana) choroba Wyprawa czesko-krzyżacka na Żmudź.(II) Władysław z Kazimierzem w odwecie najeżdżają ziemię wyjeżdża na Węgry w celu skłonienia króla Karola Roberta do udzielenia pomocy przeciwko Wiec w Chęcinach.(26 V) Objęcie namiestnictwa w Wielkopolsce i na Krzyżacy najeżdżają Kujawy i Wielkopolskę (możliwe iż z powodu zdrady Wincentego z Szamotuł, dotychczasowego namiestnika Wielkopolski i Kujaw).Udana obrona i Pyzdry zostają spalone przez wojska zakonne.(ok. 27 VII) Porażka wojsk polskich w starciu z Krzyżakami pod Gniezno (31 VII) i Żnin poddają się Ponowny najazd Łęczycy, Uniejowa, Radziejowa, Szadka, Warty, Sieradza, Stawiszyna i Konina przez wojska obrona Kalisza.(23-24 IX) Porażka w starciu pod przywraca do łask Wincentego z Szamotuł (?).(27 IX) Bitwa pod Radziejowem-Płowcami (zwycięstwo polskie w I fazie bitwy w okolicach Radziejowa, zwycięstwo krzyżackie w II fazie bitwy w okolicach Płowiec).-(1 X/) Jan Luksemburski wkracza do Polski (realizując porozumienie sojusznicze z Zakonem Krzyżackim).(5-11 X) Udana obrona Poznania przed XI) Krzyżacy wyprawiają się na VIII) Uderzenie armii polskiej (wspieranej przez oddziały węgierskie) na ziemię układu rozejmowego (ważnego do święta Św. Trójcy 1333 roku).-Wyprawa przeciwko książętom zdobywa III) Śmierć Władysława przejmuje IV) Koronacja Kazimierza w katedrze VII) Kazimierz zawiera układ pokojowy z X) Rozszerzenie na całą Polskę przywileju kaliskiego Bolesława pokojowe z Krzyżakami (prowadzone przy udziale sądu polubownego królów węgierskiego i czeskiego).1335-(27 II) Założenie miasta Kazimierz pod V) Układ rozejmowy z Czechami (zawarty w Sandomierzu).-(20 VI) Przymierze w Chojnie z Ludwikiem Wittelsbachem, margrabią VIII) Fiasko wstępnych rokowań pokojowych z Janem Luksemburskim w Trenczynie (z powodu wysokich żądań strony czeskiej).-(XI) Zjazd wyszehradzki (na Węgrzech).(12 XI) Kazimierz wykupuje od Jana Luksemburskiego jego prawo do korony polskiej (za cenę 20000 kop groszy praskich).(13 XI) Układ sojuszniczy z Luksemburgami.(26 XI) Arbitraż Jana Luksemburskiego i Karola Roberta w sporze przyłącza ziemię wieluńską (z Bolesławcem).1336-Bolko Mały - stronnikiem Kazimierza na przymierza z książętami III) Rokowania pokojowe z Zakonem Krzyżackim w III) Zjazd z Władysławem Garbatym w zakłada mennicę w procederu psucia monety (emisja tzw. półgroszy krakowskich).1338/1339-(VII 1338 albo 1339) Zjazd w Wyszehradzie (na Węgrzech) z Karolem Robertem Andegaweńskim (przy udziale prawdopodobnie Bolesława Jerzego II, księcia halicko-włodzimierskiego).(9 VII 1338 albo 1339) Potwierdzenie prawa Andegawenów do tronu polskiego, w przypadku bezpotomnej śmierci Kazimierza, w zamian za uznanie przez Węgry praw polskich do Rusi 1338/I 1339) Śmierć Przemysła, księcia sieradzkiego.(zima 1339) Bezpośrednie włączenie ziemi sieradzkiej do II) Kazimierz zrzeka się praw do shołdowanych na rzecz Czech księstw śląskich i księstwa V) Śmierć II-15 IX) Drugi proces polsko-krzyżacki przed trybunałem papieskim w Warszawie.(15 IX) Zakon Krzyżacki zostaje zobowiązany do zwrotu wszystkich zajętych Polsce ziem, do zapłaty 94000 grzywien odszkodowania i pokrycia kosztów procesu (1600 grzywien).1340-(21 III) Śmierć Bolesława Jerzego II halicko-włodzimierskiego.(16 IV) Kazimierz wyprawia się na Ruś i spustoszenie odkupuje (???) od Trojdena I (ojca Bolesława Jerzego II) jego prawa do Rusi Ponowna wyprawa na Ruś w starciach z Rusinami i Dymitra Detki na stanowisku namiestnika Rusi Halickiej z ramienia Polski i Włodzimierska zastaje zajęta przez Najazd tatarsko-ruski na nad Tatarami i Rusinami w bitwach nad Wisłą i pod Kazimierz zawiera w Pradze sojusz z IX) Małżeństwo z Adelajdą, córką Henryka II Żelaznego, landgrafa II) Sojusz antykrzyżacki (zawarty w Poznaniu) z książętami zachodniopomorskimi: Bogusławem V, Barnimem IV i Warcisławem V.(24/25 II) Umocnienie układu sojuszniczego poprzez małżeństwo córki Elżbiety z Bogusławem VII) Pokój wieczysty z Zakonem Krzyżackim w zrzeka się wszelkich praw do Pomorza Gdańskiego, ziemi chełmińskiej i wycofują się z ziemi dobrzyńskiej do władztwa Władysława VII) Spotkanie z wielkim mistrzem krzyżackim Ludolfem König von Wattzau w Wierzbiczanach (k. Inowrocławia).Zatwierdzenie ustaleń pokoju kaliskiego (połączone z wymianą dokumentów).-(lato) Wyprawa przeciwko Henrykowi Żelaznemu, Konradowi I oleśnickiemu i Janowi Kazimierza zostają pobite pod Oleśnicą przez Konrada.(VIII) Zajęcie i spalenie wyprawia się na ziemi sanockiej i I) Antyluksemburskie przymierze z Bolkiem Małym, Wittelsbachami oraz Ludwikiem Karol Luksemburski, powracający z państwa zakonnego, zostaje uwięziony w Kaliszu (zapewne z polecenia Kazimierza).-(IV) Najazd Jana Luksemburskiego na księstwo świdnickie obrona Wschowy przed Konradem oleśnickim i Henrykiem Odwetowa wyprawa Kazimierza na księstwo Pszczyny i oblężenie najeżdżają Małopolskę.(12-20 VII) Udana obrona wojsk czeskich w starciach pod Pogonią (k. Będzina) i na księstwo IX) Rozejm polsko-czeski w Pyzdrach (do 11 XI).-Nadanie specjalnego przywileju handlowego Świdnicy (stolicy księstwa Bolka Małego).1346-(15 II) W związku z sukcesami polskimi w wojnie z Czechami, Władysław bytomski oświadcza, iż jest sojusznikiem Kazimierza i zobowiązuje się do niewpuszczania w granice swojego księstwa wojsk Jana IV) Lokacja Bydgoszczy na prawie VI) Wiec w III) Wiec w rozejmu z Bolka Małego na Kamienną Górę.(III) Najazd na księstwo XI) Kazimierz zawiera pokój z Czechami w zwierzchnictwa Czech nad starań czeskich o oderwanie Śląska od arcybiskupstwa VI/4 VII) Kazimierz przejmuje od Władysława Garbatego księstwo Opanowanie Rusi Halicko-Włodzimierskiej (bez Łucka).1349-1350-Konflikt z biskupem krakowskim, Bodzętą.(18 X albo 13 XII 1349) Kazimierz nakazuje utopienie w Wiśle wikarego katedry krakowskiej Marcina Baryczki, który dopuścił się obrazy Bodzęta nakłada klątwę na Kazimierza.(1350) Kazimierz (w ramach pokuty) funduje kilka kościołów ( w Krakowie i Wiślicy).Zdjęcie interdyktu z Kazimierza przez Wołynia przez wojska IV) Porozumienie polsko-węgierskie w sprawie zrzeka się praw do Rusi Halicko-Włodzimierskiej na rzecz V) Zawarcie układu sojuszniczego z królem duńskim V) Najazd litewski za ziemię łęczycką.(20 V) Kazimierz rozbija Litwinów pod Żukowem k. Sochaczewa (na terenie księstwa mazowieckiego).-(18-19 V) Zjazd z książętami mazowieckimi w Sulejowie (w sprawie zagrożenia ze strony Litwy).-(24 VIII) Najazd litewski na III) Papież Klemens VI przeznacza na walkę z Litwą i Tatarami połowę dziesięciny papieskiej z Polski za okres czterech czeskich zabiegów zmierzających do oderwania od metropolii gnieźnieńskiej biskupstwa wrocławskiego i podporządkowania go arcybiskupowi Wyprawa polsko-węgierska przeciwko Litwie.(15 VII) Litwini kapitulują przed Ludwikiem.(20 VIII) Śmierć Bolesława III płockiego.(7 IX) Karol IV Luksemburski przekazuje lenno płockie Henrykowi Żelaznemu.(18 IX) Zjazd w Płocku z Siemowitem i Kazimierzem I przejmuje dzielnicę płocką, wiską i zakroczymską na mocy uprawnień królewskiego majestatu (nie z tytułu zwierzchności lennej!) i oddaje w lenno ziemię sochaczewską Siemowitowi i Kazimierzowi i Kazimierz warszawski przejmują władzę w ziemi gostynińskiej z nadania Kazimierza (nie jako lenno).Zobowiązanie się Kazimierza do uwolnienia ziemi płockiej z hołdu złożonego VI 1351/IV 1352) Śmierć Władysława ziemi dobrzyńskiej do Kolejna wyprawa polsko-węgierska przeciw Litwie.(28-31 III) Nieudane oblężenie dzielnicy płockiej w zastaw (za 2000 grzywien) Kazimierzowi i Najazd tatarski na ziemię lubelską.(15 V) Papież Klemens VI wydaje bullę wzywającą Polskę, Czechy i Węgry do krucjaty przeciwko IX) Konfederacja szlachty wielkopolskiej pod przywództwem Maćka Zawarcie układu rozejmowego z Halicka pozostaje przy IX 1352/24 II 1353) Uzależnienie lenne Siemowita III i Kazimierza I Najazd litewski na (V) i Halicz (7 VII) zostają zdobyte i splądrowane przez wyprawa polska na dróg na Ruś dla obcych Płocka 1354-Lokacja Rzeszowa na prawie XI) Papież Innocenty VI wydaje bullę wzywającą Polskę, Czechy i Węgry do krucjaty przeciwko Tatarom i wojewody Beniamina przez konfederatów skazuje konfederatów na wyprawa na podbija Ruś I) Zjazd w Budzie z Ludwikiem budziński Ludwika XI albo 5 XII) Śmierć Kazimierza I warszawskiego.(27 XII) Hołd lenny Siemowita w nadaje lenna w postaci ziemi warszawskiej, Ciechanowa, Sochaczewa, Wiskitek, Nowogrodu i Nowego Dworu zwraca ziemię płocką Kazimierzowi i daruje mu dług 2000 Siemowitowi w zarząd (na okres 3 lat) ziemi zakroczymskiej i I) Wiec w opuszcza Kazimierza i powraca do Zjazd praski.(1 V) Kazimierz rezygnuje z praw do księstwa świdnicko-jaworskiego w zamian za rezygnację Czechów z praw do VI) Lokacja Lwowa na prawie porozumienia pokojowego z Małżeństwo z Krystyną X) Kazimierz tworzy Sąd Wyższy Prawa Niemieckiego na zamku Synodyku Jarosława - zbioru statutów synodalnych o charakterze o obsadę biskupstwa płockiego (zakończony zatwierdzeniem Imisława Wrońskiego, kandydata Kazimierza).ok. 1357-1362-Statuty prawa polskiego (najpierw dla Wielkopolski, a następnie dla Małopolski).1358-Kazimierz nadaje Zapilcze Zawarcie pokoju z Maćka Borkowic powraca do praktyk XII) Wielki przywilej dla miasta biskupstw: chełmskiego, włodzimierskiego i Zjazd z Karolem IV Luksemburskim we II) Zjazd z Siemowitem III w decyduje o przekazaniu Płocka wraz z okręgiem na rzecz Siemowita, pod warunkiem swojej śmierci bez męskiego zostaje zobowiązany do złożenia hołdu lennego z dzielnicy płockiej męskim potomkom Zapilcza (obszar ziemi czerskiej pomiędzy rzekami Radomką i Pilicą) do władztwa Borkowic zostaje pojmany, osadzony w lochach zamku w Olsztynie (k. Częstochowy) i skazany za śmierć wyprawa do układu pokojowego z Litwą poprzez małżeństwo Kazimierza słupskiego (wnuka Kazimierza) z Kenną (Joanną), córką VII) Ostateczne zatwierdzenie przynależności Śląska do arcybiskupstwa lokacyjny dla miasta 1360-(/17 IV 1361) Kazimierz nadaje Władysławowi Białemu w lenno X) Wielki wiec ustawodawczy w IV) Kazimierz spotyka się z Henrykiem Żelaznym w małżeństwa z córką VII) Lokacja Koła na prawie II 1362/1 III 1363) Spór (przed sądem królewskim) o rozgraniczenie włości dziedzicznych Władysława Białego i Stanisława Kiwały, sędziego zostaje uwięziony przez Kazimierza (w celu przymuszenia do poszanowania praw Stanisława Kiwały).Zrzeczenie się (dobrowolne?) lenna inowrocławskiego przez IV) Suplika do papieża Urbana V w sprawie wyrażenia zgody na założenie uniwersytetu (studium generale) w Krakowie oraz utworzenie biskupstwa łacińskiego we V) Kazimierz wydaje swoją wnuczkę Elżbietę za cesarza Karola IV biskupstwa ormiańskiego we sojuszniczy z XII) Kazimierz i Bolko - arbitrami w sporze cesarza Karola IV z Rudolfem Habsburgiem i V 1363/5 IV 1364) Objęcie w zastaw księstwa gniewkowskiego od Władysława Białego (za kwotę 1000 florenów).ok. 1364-Lokacja Kielc na prawie IV) Kazimierz wysyła suplikę do papieża Urbana V o unieważnienie wszelkich układów, w których zrzekł się ziem należących do Królestwa Polskiego i zwolnienie książąt tych ziem od obowiązków lenników na rzecz obcych V) Zawarcie (w Krakowie) układu sukcesyjnego z Ludwikiem Andegaweńskim, zamykającego prawo żeńskiego potomstwa Kazimierza do dziedziczenia tronu do tronu polskiego otrzymuje męskie potomstwo Kazimierza urodzone z żony z książęcego rodu, natomiast w przypadku braku takiego potomstwa, tron przypadnie V) Kazimierz wydaje akt uposażenia Akademii Krakowskiej.(1 IX) Papież Urban V ustanawia VI ?) Śmierć Elżbiety Giedyminówny, wdowy po Wacławie kasztelanii wyszogrodzkiej (z Wyszogrodem i Płońskiem) przez Krakowski zjazd oddala Krystynę II) Małżeństwo z Jadwigą, córką Henryka Zjazd z Henrykiem Żelaznym w VI) Shołdowanie na rzecz Polski Santoka i IX) Papież Urban V wydaje bullę stwierdzającą, iż Kazimierz zawarł nielegalny związek z Jadwigą Kazimierz (wraz z posiłkami mazowieckimi) wyprawia się na Krzemieńca i Oleska do Rusi hołdu Jerzego Narymuntowicza z ziemi chełmskiej i przejmuje większość Rusi Włodzimierskiej (bez Łucka, Brześcia Litewskiego).-(jesień) Wizyta Kazimierza w wyprawa na litewski na Mazowsze i Ruś II) Opanowanie ziemi wałeckiej (z Wałczem), Drahimia, Czaplinka i Drawska oraz obszaru między rzekami Rawą i IV) Ordynacja dla podkrakowskich żup V) Papież Urban V ostatecznie nie wyraża zgody na rozwiązanie małżeństwa z jurysdykcji Sądów Wyższych Prawa Niemieckiego w Krakowie i Poznaniu na dobra w Kaliszu z Ludwikiem IV) Zjazd z Henrykiem VI Starszym, Siemowitem III, Kazimierzem IV słupskim, Przemysławem Noszakiem i Wacławem niemodlińskim w Płocku, a następnie w Kazimierza układ sojuszniczy polsko-węgierski w przywileju dla Żydów na ziemie IX) Wypadek na polowaniu w okolicach XI) Zapisanie Kazimierzowi słupskiemu w testamencie ziemi dobrzyńskiej, sieradzkiej, łęczyckiej, znacznej części Kujaw (z Kruszwicą i Bydgoszczą), Wałcza i XI) Śmierć Kazimierza III Wielkiego w Krakowie.
Najwyraźniej wypadła ona niekorzystnie, gdyż nigdy później monarcha nie zapędził się w te rejony. Ustabilizowanie granicy na północy umożliwiło królowi wyprawy na Ruś45 i zmagania z Tatarami, Litwinami, Rusinami w latach 1340–1348 i 1349– 1366. Kazimierz dał jakoby priorytet kierunkowi wschodniemu.
Odpowiedź: Kazimierz założył uniwersytety, ponieważ po przeprowadzonych w państwie reformach potrzebował urzędników, którzy mogliby onym państwem zarządzać, gospodarować i po to aby nasz naród Polski za jego czasów był kształcony tak abyśmy mogli godnie rządzić krajem. Kazimierz założył uniwersytety, ponieważ po przeprowadzonych w państwie reformach potrzebował urzędników, którzy mogliby onym państwem zarządzać, gospodarować i po to aby nasz naród Polski za jego czasów był kształcony tak abyśmy mogli godnie rządzić krajem. niceeep He Contents1 Dlaczego Kazimierz Wielki był wielki?2 Kto i kiedy założył pierwszy uniwersytet na ziemiach polskich?3 Co zrobił dla kraju Kazimierz Wielki?4 Z czego zrzekł się Kazimierz Wielki na rzecz Jana Luksemburskiego?5 Czy Kazimierz Wielki słusznie jest nazywany Wielkim?6 Dlaczego Kazimierz Wielki był dobrym królem?7 Kto i gdzie założył Akademię Krakowską?8 Kto i dlaczego założył Akademię Krakowską?9 Jak Kazimierz Wielki rządził swoim krajem?10 Jak rządził Kazimierz Wielki?11 Jakie były najważniejsze dokonania Kazimierza Wielkiego?12 W jaki sposób rozwiązał problem pretensji do tronu polskiego Jana Luksemburskiego?13 Czego nie udało się zrealizować Kazimierzowi Wielkiemu?14 Jaką dzielnicę udało się Kazimierzowi podporządkować prawie w całości?15 Kiedy dokonał Kazimierza Wielkiego? 16 Kiedy Kazimierz Wielki zastawił Polskę murowaną? 17 Kiedy Kazimierz Wielki zbudował Polskę? Dlaczego Kazimierz Wielki był wielki? Zmienił nazwę państwa z Królestwa Polskiego na Polskę, ponieważ państwo było własnością całego ludu. Podczas jego panowania Polska była mocarstwem i była szanowana w Europie, dlatego możemy go nazwać „Wielkim”. Kto i kiedy założył pierwszy uniwersytet na ziemiach polskich? Uniwersytet Krakowski jest najstarszą uczelnią w Polsce i jedną z najstarszych w tym regionie Europy. Ufundowany został 12 maja 1364 roku przez króla polskiego Kazimierza Wielkiego. Studium generale – tak wówczas nazywano Uniwersytet — składało się z trzech wydziałów: sztuk wyzwolonych, medycyny i prawa. Co zrobił dla kraju Kazimierz Wielki? Kazimierz przyłączył do Polski Ruś Halicką, podporządkował sobie Mazowsze, odzyskał część terytoriów na północ od Wielkopolski. Usprawnił system podatkowy, skodyfikował prawo, utrwalił zasady działania sądownictwa, dokonał lokacji wielu wsi i miast, wzniósł szereg zamków obronnych, założył Akademią Krakowską. Z czego zrzekł się Kazimierz Wielki na rzecz Jana Luksemburskiego? W listopadzie 1335 roku w Wyszehradzie Kazimierz zrzekł się na rzecz Jana Luksemburskiego księstw śląskich, z wyjątkiem księstwa świdnicko-jaworskiego i praw do księstwa płockiego, w zamian król czeski za 20 tysięcy kóp groszy zrezygnował z praw do korony polskiej. Czy Kazimierz Wielki słusznie jest nazywany Wielkim? Kazimierz Wielki wybudował bądź odnowił około 50 zamków, tworząc system obronny państwa. Stworzył warunki do powstawania nowych miast i wsi. Miasta kazał otaczać murami obronnymi, przez co też wzmocnił system obronny miast. Bardzo dużą zasługą było też założenie przez króla Akademii Krakowskiej w 1364 roku w Krakowie. Dlaczego Kazimierz Wielki był dobrym królem? Był władcą, który powiększył terytorium Polski, wzmocnił wewnętrznie swoje królestwo i zapewnił mu szacunek na arenie międzynarodowej. Był przy tym człowiekiem z krwi i kości – pełnym słabostek i ludzkich odruchów. Kto i gdzie założył Akademię Krakowską? Uniwersytet (studium generale) został założony w 1364 roku w Kazimierzu z fundacji Kazimierza III Wielkiego, i składał się początkowo z trzech wydziałów: sztuk wyzwolonych, medycyny i prawa. Był to drugi, po powstałym w 1348 roku Uniwersytecie w Pradze, uniwersytet założony w środkowej Europie. Kto i dlaczego założył Akademię Krakowską? Historia Uniwersytetu rozpoczyna się wraz z datą 12 maja 1364 r., kiedy to król Kazimierz Wielki założył Akademią Krakowską i powołał Studium Generale, które z początku obejmowało trzy fakultety: prawo, medycynę i filozofię. Jak Kazimierz Wielki rządził swoim krajem? GOSPODARKA – Wprowadził jedną monetę – srebrne grosze. Ustalił podatki. Król miał pieniądze na rozbudowę państwa. ADMINISTRACJA PAŃSTWOWA – Zakładał nowe wsie i miasta. Jak rządził Kazimierz Wielki? Państwo było wyniszczone długotrwałymi wojnami, co nie sprzyjało rozwojowi gospodarczemu. Jednak król okazał się dobrym gospodarzem. Za jego długiego panowania (panował w latach 1333–1370) Polska stała silnym się państwem z dobrze rozwiniętą gospodarką. Był ostatnim władcą z dynastii piastowskiej na polskim tronie. Jakie były najważniejsze dokonania Kazimierza Wielkiego? zajął Lwów i rozpoczął podbój Rusi Halickiej, – dążył do unowoczesnienia państwa, był zwolennikiem różnych reform, – zakładał nowe miasta, kupcom nadawał przywileje, – zreformował system monetarny, a także ujednolicił prawo. W jaki sposób rozwiązał problem pretensji do tronu polskiego Jana Luksemburskiego? Zobowiązywał się także do wypłaty 4 tys. kóp Henrykowi z Lipy, a pozostałe 6 tys. miał dostarczyć do najbliższej Wielkanocy do Raciborza lub Opawy. W zamian, Jan Luksemburski wraz z synami, zrzekali się wszelkich pretensji do polskiego tronu. Czego nie udało się zrealizować Kazimierzowi Wielkiemu? Polska w 1333 r. nie była w stanie prowadzić wojny z Zakonem, Kazimierz chciał rozwiązać konflikt na drodze dyplomatycznej. W taki sam sposób pragnął znormalizować stosunki polsko-czeskie. Problemom tym był poświęcony zjazd w Wyszehradzie, w 1335 r., na którym król polski spotkał się z królami Czech i Węgier. Jaką dzielnicę udało się Kazimierzowi podporządkować prawie w całości? Podczas toczących się w latach 1349–1352 ciągłych walk króla z Litwinami, Tatarami i bojarami ruskimi, ostatecznie przy węgierskiej pomocy, udało się Kazimierzowi opanować duże obszary Rusi halicko-włodzimierskiej. Kiedy dokonał Kazimierza Wielkiego? Dokonania Kazimierza Wielkiego Dokonania Kazimierza Wielkiego: – zbudował pierwszy uniwersytet (w Krakowie) – 1364 r. – umocnił i powiększył terytorium państwa polskiego – „Zastał Polskę drewnianą, a zastawił murowaną” – zbudował wiele miast, zamków, murów warownych – wprowadził jednolitą walutę – wprowadził sądy i jednolite prawo Polityka zewnętrzna i wewnętrzna Kiedy Kazimierz Wielki zastawił Polskę murowaną? Dokonania Kazimierza Wielkiego: – zbudował pierwszy uniwersytet (w Krakowie) – 1364 r. – umocnił i powiększył terytorium państwa polskiego – „Zastał Polskę drewnianą, a zastawił murowaną” Kiedy Kazimierz Wielki zbudował Polskę? Dokonania Kazimierza Wielkiego: – zbudował pierwszy uniwersytet (w Krakowie) – 1364 r. – umocnił i powiększył terytorium państwa polskiego. – „Zastał Polskę drewnianą, a zastawił murowaną”. – zbudował wiele miast, zamków, murów warownych.
(Halickiej) oraz rywalizacji z Litwinami, którzy rościli sobie pretensje do Podola i Wołynia. W 1344 r. Polacy opanowali Sanok i Przemyśl, a w 1349 r. zdobyli Lwów, Halicz, Chełm, Brześć i Włodzimierz. Wreszcie w 1366 r. została zajęta część Wołynia. Podczas walk o Ruś polski władca otrzymywał pomoc od
Związanie Rusi Halicko-Włodzimierskiej z Polską powiodło się dzięki tolerancji oraz poszanowaniu obyczajów, praw i religii. Te wartości przypisywane państwu jagiellońskiemu i jego władcom były obecne w polityce Kazimierza Wielkiego. „A chociaż wszystkim mieszkańcom i przebywającym we wspomnianym mieście nadajemy prawo magdeburskie, jednakże ze specjalnej naszej łaski pragniemy zachować Ormian, Żydów, Saracenów i Rusinów w ich obrządkach i prawach” – postanawiał król. W 2009 r. Radosław Sikorski w artykule-prezencie na powitanie Władimira Putnia stwierdził, że „właściwej odpowiedzi na dylematy geostrategiczne i tożsamościowe Polski nie oferują jagiellońskie ambicje mocarstwowe”. Nie musiał stawiać kropki nad i. Było jasne, że jest to krytyka polityki wschodniej prezydenta Lecha Kaczyńskiego. Rok wcześniej Sikorski pochwalił pierwszych Piastów: „Związki z Czechami i Węgrami oraz przymierze z niemieckimi władcami Świętego Cesarstwa Rzymskiego wprowadziły Polskę w polityczny krwiobieg świata łacińskiego”. Piastów chwalono też w PRL, rzecz jasna nie za przymierze z Niemcami, ale za Cedynię, Psie Pole i Płowce. Komuniści i Sikorski przeciwstawiali więc – choć z różnych powodów – Polskę Piastów Polsce Jagiellonów, prowadzącej „niesłuszną” politykę zaangażowania na wschodzie. Czytaj też:Ruś na kolanach W PRL mówiono wiele o piastowskich granicach. Oczywiście tylko tych zachodnich, porównywanych do granicy na Odrze i Nysie. Za Kazimierza Wielkiego wschodnia piastowska granica wykraczała bowiem daleko poza Bug, na którym oparto granicę komunistycznej Polski. To właśnie ostatni Piast, zanim zawarta została unia polsko-litewska, dał początek rozwojowi Polski w kierunku wschodnim, kończąc zarazem kilkuwiekową konfrontację z władcami Rusi Kijowskiej, a potem Halicko-Włodzimierskiej. O Grody Czerwieńskie W 981 r. „poszedł Włodzimierz ku Lachom i zajął Przemyśl, Czerwień i inne grody, które do dziś dnia są pod Rusią” – zapisano w „Powieści minionych lat” (kronice Nestora). Zdobyte terytorium, zwane Grodami Czerwieńskimi, rozpościerało się między Wieprzem, Wisłoką i Bugiem, wykraczając poza tę ostatnią rzekę. Piastowie dwukrotnie odbijali Grody Czerwieńskie. W 1018 r. odzyskał je Bolesław Chrobry podczas wyprawy, z której zapewne najbardziej zapamiętane zostało do dziś uderzanie mieczem o Złotą Bramę. Nie był to jednak ani Szczerbiec, wykonany znacznie później, ani też nie była to Złota Brama, wybudowana już po pobycie Chrobrego w Kijowie. „Tak jak w tej godzinie Złota Brama miasta została ugodzona tym mieczem, tak następnej nocy ulegnie siostra najtchórzliwszego z królów, której mi dać nie chciał”. Według Galla Anonima tymi słowami miał odezwać się książę Bolesław. Historycy nie są zgodni co to tego, czy siostra księcia kijowskiego została zgwałcona czy też nie, w każdym razie została niedobrowolnie jego nałożnicą. Przemoc miała wymiar także symboliczny, bo jak przedstawia Gall wywód Bolesława: „Pomszczona została w ten sposób zniewaga naszego rodu, Rusinom zaś ku obeldze i hańbie”. Grody Czerwieńskie utracili Piastowie ponownie podczas destrukcji państwa polskiego w 1031 r. Odzyskał je znów Bolesław Szczodry, wprowadzając na tron kijowski swojego zięcia Izasława. Szczodry nie zachował się tak brutalnie w Kijowie jak Chrobry, ale też pozwolił sobie na zniewagę. Nie zsiadając z konia, wytargał „ze śmiechem” księcia Izasława. Upadek Szczodrego oznaczał także ponowne odpadnięcie Grodów Czerwieńskich od państwa Piastów. Ustalona wówczas granica przetrwała aż do czasów Kazimierza Wielkiego. Węgrzy w Haliczu Piastowie nie zaniechali jednak polityki wschodniej. Zdarzało się im interweniować na Rusi Halickiej i Włodzimierskiej. Leszek Biały i książę Roman, panujący we Włodzimierzu, pomagali sobie wzajemnie w wewnętrznych rozgrywkach. Roman brał udział w bitwie pod Mozgawą (w której został ranny), za co Leszek odwdzięczył mu się, pomagając zdobyć Halicz. Powstało wówczas księstwo halicko-włodzimierskie. Zdradę Leszka przypłacił Roman życiem, ginąc w bitwie pod Zawichostem. W grę o wpływy na Rusi Halicko-Włodzimierskiej włączyły się Węgry. Konflikty między sojusznikami zmniejszyło małżeństwo Kolomana, syna króla węgierskiego Andrzeja II, który wziął za żonę córkę Leszka Salomeę i w 1219 r. koronował się w Haliczu. Chociaż władztwo Madziarów nad Rusią Halicką było przejściowe, od tamtego czasu królowie węgierscy zaczęli nazywać się królami Galicji i Lodomerii (od miast Halicz i Włodzimierz). Pięć wieków później Austria, która wchłonęła Węgry, powoływała się na historyczne prawa, biorąc udział w pierwszym rozbiorze Rzeczypospolitej, po którym utworzyła prowincję Galicja i Lodomeria. Trzecim graczem w walce o wpływy na Rusi Halicko-Wołyńskiej była Złota Orda i to właśnie chanowie tatarscy na sto lat (1240–1340) podporządkowali ją sobie. Dwaj ostatni władcy Rusi Halicko-Włodzimierskiej, Andrzej i Lew, zginęli najprawdopodobniej w walce z Tatarami w 1323 r. Piast na ruskim tronie Sukcesorem książąt Andrzeja i Lwa został Piast mazowiecki, Bolesław, syn księcia Trojdena I. Władza w księstwie warta była zmiany wyznania. Wraz z przejściem na prawosławie Bolesław zmienił także imię. Na cześć dziadka, króla halickiego, został Jerzym. Na tron wprowadził go Władysław Łokietek z pomocą Węgrów, przy akceptacji kolejnego gracza o Ruś – Litwy oraz Tatarów. Autor jego życiorysu w książce „Piastowie. Leksykon biograficzny” Maciej Wilamowski uważa, że książę nie uległ namowom Krzyżaków, by zawrzeć sojusz z państwem zakonnym i być może nawet wysłał swoje wojska na pomoc Łokietkowi w 1331 r. walczącemu z Krzyżakami. Niewykluczone, że zawarł układ z jego następcą Kazimierzem Wielkim, czyniąc go swoim sukcesorem. Ukraiński historyk Leontij Wojtowycz twierdzi natomiast, że Jerzy II demonstrował swoją niezależność od Polski. Zawarł sojusz z Krzyżakami, którego antypolskie ostrze było oczywiste. Napadł też wraz z Tatarami na Lublin i trzymał go w oblężeniu. Wojtowycz kwestionuje istnienie umowy sukcesyjnej z Kazimierzem Wielkim i uważa za możliwe, że śmierć księcia wiązała się z próbami zastąpienia go przez Polaków księciem Władysławem Siemowitowicem. Bolesław Jerzy II zmarł otruty przez bojarów w 1340 r. Także wyjaśnienie motywów zbrodni dzieli historyków. Wilamowski uważa, że przyczyną zamordowania księcia były jego silne związki z Polską i Mazowszem, otaczanie się polskimi i mazowieckim rycerzami oraz popieranie polskiego osadnictwa i katolicyzmu. Kwestionuje to Wojtowycz, nie podaje jednak innych motywów zgładzenia księcia. Być może powód zbrodni nie był polityczny. A w każdym razie nie tylko polityczny. Bolesław Jerzy II – jak zapisano w „Roczniku małopolskim” – „był dla swoich bardzo gwałtowny, dopuszczał się więzienia ich, wymuszał od nich pieniądze, porywał i bezcześcił ich córki i żony”. Może otrucie księcia było więc – również – zemstą upokorzonych mężów i ojców. O rozstrzelaniu księcia d’Enghien na rozkaz Napoleona Talleyrand powiedział: „To gorzej niż zbrodnia – to błąd”. I tak było w przypadku zabójstwa księcia Bolesława Jerzego II. Bojarzy truciciele jakby zupełnie nie brali pod uwagę, że opróżnionym tronem będą zainteresowani sąsiedzi: Polska, Litwa i Węgry. Raczej powinni godzić się na jakąś formę protektoratu, byleby tylko utrzymać istnienie państwa. Alternatywna historia mogłaby wyglądać przecież tak: Bolesław Jerzy II nie ginie otruty i zawiera z Kazimierzem Wielkim unię polsko-ruską. Jadwiga kończy dzieło Kazimierza Kazimierz Wielki zjawił się błyskawicznie na Rusi Halicko-Włodzimierskiej, ale jej ostateczne włączenie do Polski – ziemie te nazywano Rusią Czerwoną – nastąpiło dopiero po prawie pół wieku rywalizacji z Litwą, a także z Węgrami. Paweł Jasienica zauważał w „Polsce Piastów”, że w 1340 r. „sprawa wcale nie tak wyglądała, że albo będzie Ruś niepodległa, albo król polski we Lwowie. Zagadnienie przedstawiało się w postaci pytania: Kto Ruś Czerwoną zdobędzie: Polska, Węgry czy Tatarzy […]. Przecież Ruś Czerwona to kraj bezpośrednio przylegający do stołecznej dzielnicy Polski. Usadowienie się Litwinów, a już zwłaszcza Tatarów, nad górnym Wisłokiem stanowiłoby śmiertelne niebezpieczeństwo dla Małopolski”. Dlatego też nie ma większego znaczenia, czy istniał układ, na mocy którego polski król miał objąć schedę po księciu Bolesławie Jerzym II, a więc legalnie przejąć jego państwo, czy też nie. Ważniejsze było bezpieczeństwo Polski. Z pewnym patosem, ale przecież nie bez podstaw, pisał Feliks Koneczny, że wyprawa ruska Kazimierza Wielkiego nie była zaborczym najazdem, ale „największem dla Rusi dobrodziejstwem”, gdyż uwalniała ją z mongolskiej niewoli, i przywróceniem tego kraju Europie, „odzyskaniem go dla cywilizacyi”. Znacznie większy kłopot niż z Tatarami miał Kazimierz Wielki z Litwinami, którzy zamierzali zagarnąć tereny księstwa halicko-włodzimierskiego. W 1351 r. napadli na Polskę, co spotkało się z odwetową polsko-węgierską wyprawą w roku następnym. Dwa lata później zerwali rozejm, a prawdopodobnie w 1355 r. nastąpiła kontrakcja Kazimierza Wielkiego. Dopiero w 1366 r. ostatecznie przejął on kontrolę nad większością ziem dawnego księstwa halicko-włodzimierskiego, oddając ich część w lenno książętom litewskim. Jerzy Wyrozumski w biografii Kazimierza Wielkiego pisał, że nieskonsolidowane bojarstwo, niepotrafiące stworzyć więzi, które są zdolne zapewnić trwanie państwa, popierało po trosze każdego z sąsiadów księstwa lub każdego z nich po trosze zwalczało. Rozgrywka polskiego króla „nie była w każdym razie wojną z Rusią samą, bo jej społeczeństwo większego zagrożenia od strony Polski nie odczuło i na obronę w stosunku do niej – poza fazą początkową całej sprawy – się nie zdecydowało”. Węgrzy, którzy wspierali Kazimierza Wielkiego, nie zamierzali rezygnować z Rusi Halickiej. Kazimierz Wielki zgodził się na to, że jeśli będzie miał syna, to Węgrzy mogą ją wykupić. A gdyby nie miał dziedzica, i tak Ruś będzie we władaniu węgierskiej dynastii. Postanowione już bowiem było, że tron po Piaście obejmą Andegawenowie. Dopiero wyprawa królowej, a ściślej mówiąc króla Jadwigi w 1387 r. przyłączyła administrowaną przez Węgrów Ruś Halicką do Polski. Nowy początek Lwowa Wybitny historyk Oskar Halecki zwrócił uwagę na to, że „już z pierwszym krokiem ekspansyi poza obszar etnograficzny rozpoczyna się, choć Piast go dokonał, epokowa przemiana z »piastowskiej« w »jagiellońską« Polskę. Wcielenie Rusi było szkołą, która jej umożliwiła podjęcie dzieła analogicznego, lecz w tyle szerszym zakresie: przyłączenie wszystkich ziem litewskich i ruskich”. Była to szkoła tolerancji oraz poszanowania obyczajów, praw i religii. Te wartości przypisywane państwu jagiellońskiemu i jego władcom były obecne w polityce Kazimierza Wielkiego wobec włączonych ziem Rusi, którą zaczęto nazywać Czerwoną. „Będąc rozumnym i dalekowzrocznym politykiem, polski król wykorzystał cały arsenał dostępnych środków dla przeciągnięcia na swoją stronę miejscowej elity. Zdecydował więc, by zadeklarować chęć zawarcia unii i zachowania praw Królestwa Rusi, bicia odrębnej monety, nadawania lub potwierdzania magdeburskich praw i majątków ziemskich halickiemu bojarstwu oraz wsparcie dla odnowienia prawosławnej halickiej metropolii” – pisał Leontij Wojtowycz. W 1356 r. Kazimierz Wielki nadał miastu prawo magdeburskie. Był to nowy początek miasta, po jego spaleniu trzy lata wcześniej przez Litwinów. „A chociaż wszystkim mieszkańcom i przebywającym we wspomnianym mieście nadajemy prawo magdeburskie, jednakże ze specjalnej naszej łaski pragniemy zachować Ormian, Żydów, Saracenów i Rusinów w ich obrządkach i prawach” – postanawiał król. W 1379 r. Lwów otrzymał prawo składu od Ludwika Węgierskiego. Rozpoczął się wzrost znaczenia miasta jako ważnego ośrodka handlowego na szlaku łączącym Wschód i Zachód, prowadzącym ku Suczawie, będącej centrum handlu bydłem, futrami i woskiem, oraz koloniom genueńskim nad Morzem Czarnym – Kaffą i Kilią. Ogromną rolę odgrywali w tym handlu kupcy ormiańscy ze Lwowa. Gdy królowa Jadwiga obejmowała władzę na Rusi Halickiej, wystawiła dokument dla ziemi przemyskiej stanowiący, że starostwo powierzy Polakowi albo Rusinowi, potwierdziła też prawa i przywileje biskupów przemyskich, zarówno prawosławnych, jak i katolickich. Przyłączenie Rusi Czerwonej do Polski spowodowało liczne nadania królewskie dla możnowładców małopolskich. Jednak nie działo się to z krzywdą i pominięciem miejscowych. „Czy to u steru głównych urzędów krajowych, czy na »państwie« rozległych posiadłości wszędzie obok Polaków siedzą z woli królewskiej krajowcy ruscy” – pisał Karol Szajnocha w „Jadwidze i Jagielle”, wymieniając między innymi Monasterskich, przodków rodu Jazłowieckich, Bybelskich, Kiedrejowiczów, Buczackich i Teptuchowiczów. Zaangażowanie się Kazimierza Wielkiego w sprawy Rusi łączyli historycy w PRL z zaniedbaniem przez niego kwestii odzyskania Śląska. Bronił wówczas króla Paweł Jasienica. „Polityka Kazimierza Wielkiego wobec Rusi wywołuje dziś wiele zastrzeżeń. Ona to rzekomo miała odwrócić uwagę Polski od Śląska i Pomorza oraz przeszkodzić w ich odzyskiwaniu” – pisał w „Polsce Piastów”. Jasienica zauważał, że Krzyżacy byli bardzo zaniepokojeni wzmocnieniem potencjału Polski, która mogła bogacić się na handlu wschodnim dzięki opanowaniu Rusi Czerwonej. Zwracał też uwagę, że król zamykał drogę na wschód kupcom wrocławskim, wywierając w ten sposób ekonomiczny nacisk na Śląsk. Zwycięstwo Łokietka pod Płowcami było dość szczęśliwe i na pewno nie przesądzało w konflikcie z Krzyżakami. Wcale nie świadczyło o tym, że Królestwo Polskie ma potencjał do odzyskania Pomorza i Śląska. Lepiej więc chyba się stało, że Kazimierz Wielki nie prowadził wobec zachodnich sąsiadów polityki „bohatersko-wojennej”, ale szukał wzmocnienia państwa tam, gdzie to było możliwe, czyli na wschodzie. Tomasz Stańczyk
Ale to wciąż nie to. Nieudolne posunięcia w czasie wojny trzynastoletniej, brak talentów wojskowych i zaniedbanie polityki wschodniej. Żadnej porządnej armii i kolejne pyrrusowe zwycięstwo w wojnie polsko-krzyżackiej. A jeśli chodzi o czasy Kazimierza Wielkiego,to jednak Polska nie była chyba wtedy jeszcze mocarstwem.
Kazimierz III Wielki (1310-1370), pochowany został w katedrze wawelskiej. Był synem Władysława Łokietka, który w dniu jego narodzin przekroczył już pięćdziesiąty rok życia. Od najmłodszych lat ojciec wprowadzał go w sztukę rządzenia państwem. Już jako królewicz brał udział w walkach z Krzyżakami, w 1332 roku samodzielnie zdobył Kościan, odzyskując zajęty kiedyś przez książąt głogowskich zachodni skrawek Wielkopolski. W roku 1331 ojciec ustanowił go namiestnikiem w Wielkopolsce, na Kujawach i w Sieradzkiem. Niestety Kazimierz nie odznaczał się odwagą, jak jego ojciec, był nawet oskarżony o tchórzostwo, dowodem tego miało być opuszczenie pola bitwy pod Płowcami. Data i miejsce urodzenia: 30 kwietnia 1310 roku, KowalKoronacja: 25 kwietnia 1333 rokuLata panowania: od 2 marca 1333 roku do 5 listopada 1370 roku / Ostatni władca Polski z dynastii PiastówData i miejsce śmierci: 5 listopada 1370 roku, KrakówNastępca: Ludwik I WęgierskiRodzice: Władysław I Łokietek i Jadwiga BolesławównaŻony: Aldona Anna Giedyminówna, Adelajda Heska, Krystyna Rokiczana i Jadwiga Żagańska Dzieci: Elżbieta, Kunegunda, Anna, Kunegunda, Jadwiga Kazimierz III Wielki Z Bożej łaski król Polski, pan i dziedzic ziem krakowskiej, sandomierskiej, sieradzkiej, łęczyckiej, Kujaw, Pomorza i Rusi - ilustracja: WIKIPEDIA wg. Jan Matejko, „Poczet królów i książąt polskich” Już jako młody człowiek Kazimierz Wielki był rozważny, trzeźwo i elastycznie myślący. Umiał dobierać sobie współpracowników i wykorzystywać istniejącą sytuację. Miał szerokie horyzonty i patrzył daleko w przyszłość. Kazimierz miał również wielki temperament, był gwałtowny i okrutny. Kazimierz III Wielki (Aleksander Lesser, 1860 rok) – ilustracja: WIKIPEDIA Po śmierci ojca, w wieku 23 lat koronował się na króla, ubiegając zgłaszającego pretensje do tronu polskiego Jana Luksemburskiego. Dążąc do utrzymania jedności i całości państwa, zagrożonego najmocniej ze strony Czech i Krzyżaków, zawarł sojusz z królem węgierskim Karolem Robertem, utrzymywał także nienaganne stosunki ze Stolicą Apostolską. Pieczęcie Kazimierza III Wielkiego - ilustracja: WIKIPEDIA Niemal jednocześnie z koronacją przedłużono rozejm z Krzyżakami. Polska w 1333 roku nie była w stanie prowadzić wojny z Zakonem, Kazimierz chciał rozwiązać konflikt na drodze dyplomatycznej. W taki sam sposób pragnął znormalizować stosunki polsko-czeskie. Problemom tym był poświęcony zjazd w Wyszehradzie, w 1335 roku, na którym król polski spotkał się z królami Czech i Węgier. W 1340 roku po śmierci księcia włodzimiersko-halickiego Jerzego Bolesława, Kazimierz Wielki został spadkobiercą jego ziem (Ruś halicko-włodzimierska). Przyłączenie Rusi Czerwonej po wieloletnich walkach z Litwinami i Tatarami miała ogromne znaczenie dla handlu polskiego gdyż tędy, bowiem wiódł szlak handlowy ku wschodowi. Ponadto ziemie te stanowiły zabezpieczenie przed najazdami Tatarów i Litwinów na bogatą Małopolskę. W 1351 roku Kazimierz Wielki przyłączył do Polski Mazowsze Płockie, a z pozostałych ziem mazowieckich uczynił lenno korony. Kazimierz Wielki ciągle czuł się zagrożony możliwością antypolskiego porozumienia krzyżacko-czeskiego. Dlatego w swej polityce zagranicznej szukał oparcia w mocnym sojuszniku. Utrzymywał, więc dobre stosunki z Węgrami. Nie posiadając męskiego potomka „z prawego łoża” wyznaczył na swego następcę syna króla Węgier Karola Roberta i swej siostry Elżbiety Łokietkówny, Ludwika. Związało to jeszcze ściślejszym sojuszem Polskę z Węgrami. Kazimierz III Wielki, obraz pędzla Marcello Bacciarellego – ilustracja: WIKIPEDIA W czasie swego panowania Kazimierz III Wielki zjednoczył większą część ziem etnicznie polskich, doprowadził do wzmocnienia pozycji króla w państwie, poprzez wprowadzenie nowego systemu zarządzania. Przeprowadził także kodyfikację praw, wydając statuty wiślickie i piotrkowskie, zreorganizował siły zbrojne, dbał o rozwój osadnictwa, wprowadził reformy pieniężne i podatkowe, zmodernizował i rozwinął kraj gospodarczo. Zadbał o rozwój nauki, w 1364 roku założył pierwszy w Polsce uniwersytet Akademię Krakowską. Panowanie Kazimierza Wielkiego stworzyło warunki do okrzepnięcia organizmu państwowego i dało podstawy świetności państwa polskiego w wiekach późniejszych. O roli i znaczeniu Kazimierza Wielkiego w ówczesnej Europie świadczyło powierzenie mu roli rozjemcy pomiędzy Luksemburgami i Habsburgami oraz zjazd monarchów w Krakowie w 1364 roku. Podsumowaniem działalności króla Kazimierza III Wielkiego, dobitnie prezentującą jego wielkość, niech pozostanie przysłowie, iż zastał Polskę drewnianą, a zostawił murowaną. Polska za panowania Kazimierza III Wielkiego – ilustracja: WIKIPEDIA Mennictwo Kazimierza III Wielkiego Polska pod koniec XIII wieku opanowana była przez króla czeskiego Wacława II, groszy jednak nie bito. Polskie ziemie zalewały grosze praskie, przyjmowane chętnie dzięki dużej zawartości srebra i pięknemu wykonaniu. Monety te wprowadzone w wyniku reformy monetarnej Wacława II w Czechach stał się również podstawową jednostką handlową w Polsce przez praktycznie kolejne dwa wieki tj. do reformy Zygmunta I Starego w 1526 roku. Jedynie mennica krakowska wybiła nowe dwustronne denarki z koroną na awersie i lwem na rewersie. Pierwsza polska złota moneta - dukat (właściwie floren) Władysława Łokietka (1306/1320-1333), z około 1330 r. / Muzeum im. Emeryka Hutten-Czapskiego - Muzeum Narodowe w Krakowie Denary za swego panowania bił również Władysław Łokietek. W czasie jego rządów wybito pierwszą polską monetą złotą – znanym dzisiaj w jednym egzemplarzu florenie wybitym na wzór węgierski. Fakt ten zapisał się doniośle w dziejach numizmatyki. Floreny na ziemiach polskich w tym okresie bito w małych ilościach także w księstwach śląskich – Legnickim i Jaworsko-Świdnickim. Denary krakowskie Władysława Łokietka były w obiegu w charakterze monety zdawkowej w Małopolsce, natomiast w północnych częściach kraju dominowały brakteaty krzyżackie. W obiegu krążyły również monety kaliskie, poznańskie i sieradzkie. Ogólnokrajowy zasięg miały jednak jedynie grosze praskie. W tej rzeczywistości Kazimierz III Wielki podjął próbę ujednolicenia obiegu pieniężnego dla całego obszaru Korony. System monetarny stworzony za jego panowania można przedstawić w następującym układzie: 1 grosz = 2 kwartniki = 4 ćwierćgrosze = 16 denarów = 32 obole. Kazimierz III Wielki, kwartnik koronny duży, typ I (półgrosz), Król na tronie z jabłkiem w wysuniętej dłoni i berłem, +MONETA KAZIMIRI / Orzeł piastowski na wprost z głową w lewo, + REGIS POLONIE K, mennica wielkopolska – fotografia: WCN Kazimierz III Wielki, kwartnik koronny duży, typ II (półgrosz), Popiersie króla na wprost na tronie, napis MONETA KAZIMIRI / Orzeł i napis REGIS POLONIE, mennica Kraków – fotografia: WCN Kazimierz III Wielki, kwartnik koronny mały (ćwierćgrosz), Głowa króla w koronie na wprost, MONE KAZIMIRI / Korona, REGIS POLONIE – fotografia: WCN Denary Kazimierza III Wielkiego 1- Korona, mennica Kraków, Głowa w koronie na wprost / Orzeł na wprost 2 - Głowa byka, Poznań lub Kalisz (dwie różne odmiany - napisowe?), Głowa byka z pierścieniem w nozdrzach, wokoło napis / Orzeł, wokoło napis Fotografie: WCN Kazimierz III Wielki, brakteat, Wielkopolska, lata 30-40 XIV w., Litera K – fotografia: WCN Ważną rolę odegrały kwartniki, których obieg w kraju był znaczny. Moneta ta w polskim systemie groszowym stanowiła wartość 1/2 grosza i stąd często stosowanym określeniem dla tego nominału była nazwa półgrosz. Emisja tej monety połączona była z dużymi trudnościami spowodowanymi brakiem srebra (Polska nie miała własnych kopalń tego kruszcu). W związku z tym stopa mennicza tej monety nie utrzymała się długo na odpowiednim poziomie. Szybko więc na grosz praski wchodziły zamiast dwóch, już cztery kwartniki krakowskie. W 1367 roku wypuszczono do obiegu grosz krakowski, naśladujący grosze praskie. Na awersie monety - korona obwiedziona dwoma otokowymi napisami. Na wewnętrznym otoku umieszczono napis KAZIMIERUS PRIMUS „Kazimierz Pierwszy”. Na zewnątrz - DEI GRATIA REX POLONIAE „z Bożej łaski król Polski”. Rewers to wizerunek pięknego orła piastowskiego w koronie. Napis w otoku - GROSSI CRACOVIENSES „grosz krakowski”. Kopia grosza krakowskiego Kazimierza III Wielkiego – fotografia: WIKIPEDIA Reforma monetarna Kazimierza III Wielkiego pomimo, iż ujednoliciła obieg pieniądza w Koronie nie usunęła z obiegu drobnych denarków i brakteatów, niezbędnych dla potrzeb codziennych transakcji. Aż do początków XVI wieku najdrobniejsze monety śląskie, krzyżackie i pomorskie miały postać brakteatów. Rozszerzenie państwa Kazimierza Wielkiego o Ruś Halicką spowodowało wprowadzenie na tym obszarze monety lokalnej, którymi były miedziane denarki i kwartniki (półgrosze). Kwartnik Kazimierza Wielkiego, bity dla Rusi – ilustracja: Wizerunek Kazimierza III Wielkiego stał się tematem wielu monet i banknotów. Takimi emisjami są: – 10 złotych (1964) / Kazimierz Wielki ( napis wypukły) Emitent: Narodowy Bank Polski, producent: Mennica Państwowa – Warszawa, projekt: Wacław Kowalik, emisja: 1964 r., materiał: miedzionikiel (CuNi), masa: 12,9 g, średnica: 31 mm, nakład: 2 610 100 szt., bok: ząbkowany – 10 złotych PRÓBA (1964) / Kazimierz Wielki ( napis wypukły) Emitent: Narodowy Bank Polski, producent: Mennica Państwowa – Warszawa, projekt: Wacław Kowalik, emisja: 1964 r., materiał: nikiel (Ni), średnica: 31 mm, nakład: 500 szt., bok: ząbkowany (3 rodzaje ząbkowania: 180, 200 i 240 ząbków) Moneta była wybita również w miedzioniklu w ilości 125 szt. – 10 złotych (1964) / Kazimierz Wielki ( napis wklęsły) Emitent: Narodowy Bank Polski, producent: Mennica Państwowa – Warszawa, projekt: Wacław Kowalik, emisja: 1964 r., materiał: miedzionikiel (CuNi), masa: 12,9 g, średnica: 31 mm, nakład: 2 611 539 szt., bok: ząbkowany – 10 złotych PRÓBA (1964) / Kazimierz Wielki ( napis wklęsły) Emitent: Narodowy Bank Polski, producent: Mennica Państwowa – Warszawa, projekt: Wacław Kowalik, emisja: 1964 r., materiał: nikiel (Ni), średnica: 31 mm, nakład: 500 szt., bok: ząbkowany Moneta była wybita również w miedzioniklu - 125 szt., tombaku – 5 szt., i alpace – 30 szt. – 10 złotych PRÓBA (1964) / Kazimierz Wielki (orzeł bez korony) Emitent: Narodowy Bank Polski, producent: Mennica Państwowa – Warszawa, projekt: Józef Gosławski, emisja: 1964 r., materiał: nikiel (Ni), średnica: 31 mm, nakład: 500 szt., bok: ząbkowany Moneta była bita również w miedzioniklu w ilości 30 000 szt. jako moneta kolekcjonerska – 10 złotych PRÓBA (1964) / Kazimierz Wielki (orzeł w koronie) Emitent: Narodowy Bank Polski, producent: Mennica Państwowa – Warszawa, projekt: Józef Gosławski, emisja: 1964 r., materiał: nikiel (Ni), średnica: 31 mm, nakład: 500 szt., bok: ząbkowany Moneta była bita również w miedzioniklu w ilości 10 szt. Moneta ta była pierwszym projektem pamiątkowej monety w powojennej Polsce. Na awersie monety miał zostać umieszczony orzeł z czasów panowania Kazimierza III Wielkiego. Zlecenie dano medalierowi Józefowi Gosławskiemu, który zrozumiał je zbyt dosłownie i wykonał projekt monety z orłem w koronie. Ze względów politycznych taka moneta nie mogła w tamtych czasach trafić do obiegu. Projekt został „poprawiony” przez usunięcie korony, ale i tak projekt tej monety został odrzucony. Jest to jedyna moneta z czasów PRL przedstawiająca orła w koronie, co jest ewenementem i jednocześnie przejawem odwagi pracowników mennicy, którzy zdecydowali się na wybicie tej próbnej monety. Moneta jako próba trafiła do szerokiego grona kolekcjonerów. Być może powtórzenie napisu PRÓBA na awersie miało złagodzić ewentualne reperkusje po jej ukazaniu się. – 100 złotych (1987) / Kazimierz III Wielki Emitent: Narodowy Bank Polski, producent: Mennica Państwowa – Warszawa, projekt: Stanisława Wątróbska-Frindt (awers), Ewa Tyc-Karpińska (rewers), emisja: 1987 r., materiał: miedzionikiel (CuNi), masa: 10,8 g, średnica: 29,5 mm, nakład: 2 479 200 szt., bok: ząbkowany – 100 złotych PRÓBA (1987) / Kazimierz III Wielki Emitent: Narodowy Bank Polski, producent: Mennica Państwowa – Warszawa, projekt: Stanisława Wątróbska-Frindt (awers), Ewa Tyc-Karpińska (rewers),, emisja: 1987 r., materiał: nikiel (Ni), średnica: 29,5 mm, nakład: 500 szt., bok: ząbkowany – 500 złotych (1987) / Kazimierz III Wielki (Ag) Emitent: Narodowy Bank Polski, producent: Mennica Państwowa – Warszawa, projekt: Stanisława Wątróbska-Frindt (awers), Ewa Tyc-Karpińska (rewers), emisja: 1987 r., materiał: srebro ( średnica: 32 mm, waga: 16,5 g, nakład: 10 500 szt., bok: gładki, stempel: lustrzany – 500 złotych PRÓBA (1987) / Kazimierz III Wielki Emitent: Narodowy Bank Polski, producent: Mennica Państwowa – Warszawa, projekt: Stanisława Wątróbska-Frindt (awers), Ewa Tyc-Karpińska (rewers), emisja: 1987 r., materiał: nikiel (Ni), średnica: 32 mm, nakład: 500 szt., bok: gładki Istnieją również monety próbne i okolicznościowe o nominale 100 złotych oraz próbne o nominale 1000 złotych bite wg. tego wzoru – 1000 złotych PRÓBA (1987) / Kazimierz III Wielki (półpostać) Emitent: Narodowy Bank Polski, producent: Mennica Państwowa – Warszawa, projekt: Stanisława Wątróbska-Frindt (awers), Ewa Tyc-Karpińska (rewers), emisja: 1987 r., materiał: nikiel (Ni), średnica: 32 mm, nakład: 500 szt., bok: gładki Moneta była wybita tym stemplem również w srebrze próby 750 owadze 16,5 g (stempel lustrzany) w ilości 2500 szt. jako moneta kolekcjonerska. – 100 złotych (2002) / Kazimierz III Wielki (Au) Emitent: Narodowy Bank Polski, producent: Mennica Polska projekt: Ewa Tyc-Karpińska, emisja: 2002 r., materiał: złoto ( średnica: 21 mm, waga: 8 g, nakład: 2400 szt., stempel: lustrzany – 50 ZŁOTYCH (2014) / Skarby Stanisława Augusta – Kazimierz III Wielki Emitent: Narodowy Bank Polski; producent: Mennica Polska - Warszawa; emisja: r.; materiał: srebro ( średnica: 45 mm; masa: 62,2 g; nakład: do 5000 szt., projekt: Robert Kotowicz – 500 ZŁOTYCH (2014) / Skarby Stanisława Augusta – Kazimierz III Wielki Emitent: Narodowy Bank Polski; producent: Mennica Polska - Warszawa; emisja: r.; materiał: srebro ( średnica: 45 mm; masa: 62,2 g; nakład: do 750 szt., projekt: Robert Kotowicz – 50 złotych (1994) / Kazimierz III Wielki (BANKNOT) W czasie denominacji (1995) wprowadzono banknot 50-złotowy (z datą 25 marca 1994) ozdobiony portretem Kazimierza Wielkiego. Emitent: Narodowy Bank Polski; producent: Thomas De La Rue – Londyn, PWPW - Warszawa (od 1999 r.); emisja: 25 marca 1994 r.; materiał: papier biały jednostronnie gładzony; wymiary: 132 x 66 mm; projekt: Andrzej Heidrich 50 ZŁOTYCH z nowymi zabezpieczeniami – emisja 2014 Inne numizmaty związane z wizerunkiem (lub związane z postacią) Kazimierza III Wielkiego: – 4 ORŁY / 40 ORŁÓW (2009) - Grosz 1338 r. / Kazimierz III Wielki (DUKATY LOKALNE) a/4 ORŁY (2009) - Grosz 1338 r. / Kazimierz III Wielki Emitent: UM Gorzów Wielkopolski, producent: Mennica Polska materiał: mosiądz, nakład: 20 000 szt., czas obowiązywania: - średnica: 27 mm, waga: 8,4 g, stempel: zwykły, bok: gładki, model gipsowy: Dominika Karpińska-Kopiec b/40 ORŁÓW (2009) - Grosz 1338 r. / Kazimierz III Wielki Emitent: UM Gorzów Wielkopolski, producent: Mennica Polska materiał: srebro ( nakład: 500 szt. (w tym 100 szt. wyselekcjonowano i oksydowano), czas obowiązywania: - średnica: 38,61 mm, waga: 20 g, stempel: lustrzany, bok: gładki, model gipsowy: Dominika Karpińska-Kopiec - Moneta okazjonalna - 640 rocznica nadania praw miejskich Koronowo ( - 700 KAZIMIERZÓW / KOWAL (2010) - Stowarzyszenie Miast Króla Kazimierza Wielkiego Pamiątkowa moneta, wybita z okazji 700 rocznicy urodzin króla Kazimierza Wielkiego. Emitent: Urząd Miejski w Kowalu, materiał: Golden Nordic, średnica: 30,88 mm, waga: g, nakład: 1000 szt., emisja: maj 2010, producent: Mennica Śląska w Pszczynie - 700 KAZIMIERZÓW / GRYBÓW (2010) - Stowarzyszenie Miast Króla Kazimierza Wielkiego Pamiątkowa moneta, wybita z okazji 670 rocznicy lokacji miasta Grybów. Emitent: Urząd Miejski Grybów, materiał: Golden Nordic, średnica: 30,88 mm, waga: g, nakład: 500 szt., emisja: maj 2010 r, producent: Mennica Śląska w Pszczynie - 700 KAZIMIERZÓW (Ropczyce 2012) – Kazimierz III Wielki (Moneta pamiątkowa) Emitent: Miasto Ropczyce, średnica: 30,88 mm, materiał: mosiądz posrebrzany, emisja: luty 2012 r., producent: Mennica Śląska w Pszczynie - 700 KAZIMIERZÓW (Chocz 2014) – Kazimierz III Wielki (Moneta pamiątkowa) Emitent: Gminny Ośrodek Kultury w Choczu, średnica: 30,9 mm, waga: 11,9 g, nakład: 300 szt., materiał: mosiądz, emisja: 2014 r., projekt: Monika Hochel, producent: Mennica Śląska w Pszczynie - 10 DUTKÓW NOWOTARSKICH (2010) / Kazimierz III Wielki (Moneta lokalna) Producent: Mennica Łebska, średnica: 27 mm, materiał: bimetal (mosiądz/alpaka), czas obowiązywania: 2010-06-26 - 2010-10-15, projekt: Justyna Jaśkowiak, nakład: 3000 szt. oraz 300 szt. - bimetal z tampondrukiem (herb miasta) i złoconych z tampondrukiem - 20 KRÓLEWSKICH (2012) – WIELKI POCZET WŁADCÓW POLSKI / Kazimierz III Wielki (Moneta pamiątkowa) Producent: GYGES ARD, emisja - 2012 r., materiał: mosiądz, stempel: lustrzany, technika dodatkowa: mosiężna miniaturowa rycina władcy, wykonana przez Roberta Andersa, nakład: 100 szt., średnica: 32 mm - 10 DUKATÓW (Olsztyn k. Częstochowy - 2013) – Kazimierz III Wielki (Monety pamiątkowe) Materiał: bimetal (otok - mosiądz, rdzeń - alpaka) / bimetal (otok - alpaka, rdzeń - mosiądz), zdobienie: emalia, nakład: po 1000 szt., średnica: 32 mm, waga: 17,5 g, emisja: 2013 r., projekt: Zespół Mennicy Jurajskiej, producent: Mennica Jurajska - 20 BYDGOSKICH (2014) – Pomnik Kazimierza III Wielkiego w Bydgoszczy (Żeton pamiątkowy) Emitent i producent: GYGES ARD, projekt: Robert Anders (AR) WZORZEC PRZEDPRODUKCYJNY DLA MONETY / 20 BYDGOSKICH (KAZIMIERZ III WIELKI) - PRÓBA TECHNOLOGICZNA (moneta wykonana ręcznie, emisja: 2014 r.), materiał - miedź patynowana, średnica – 32 mm, grubość - 2 mm, nakład - 10 szt. - Denar okolicznościowy miasta Kowal, miejsca urodzin Kazimierza III Wielkiego Moneta bita ręcznie w 2010 r. podczas obchodów 700 rocznicy urodzin króla Producent: Mennica Mazowiecka, materiał: biały metal, średnica 26 mm - 12 CZORSZTYNIAKÓW (2010) / „TUZIN CZORSZTYNIAKÓW” (Kolekcjonerki Bon miejski) Emitent: Gmina Czorsztyn i Gminne Centrum Kultury w Kluszkowcach, producent: Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych, nakład: 3 000 szt., wymiary bonu: 150 x 80 mm, emisja: 17 maja 2010 r. – Kolekcja Królewska – Kazimierz III Wielki / Skarbiec Mennicy Polskiej Emitent: Skarbiec Mennicy Polskiej; producent: Mennica Polska - Warszawa; materiał: srebro (Ag) platerowane złotem (Au); średnica: 32 mm; masa: 14,14 g; nakład: 19 500 szt., projekt: Beata Wątróbska-Wdowiarska - Kazimierz III Wielki (Seria: Sławni Polacy) Producent: Mennica Polska - Warszawa; materiał: srebro ( średnica: 32 mm; masa: 14,14 g; stempel: lustrzany, nakład: 5555 szt., projekt: Robert Kotowicz - Medale Stowarzyszenia Króla Kazimierza Wielkiego Stowarzyszenie jest platformą współpracy, jednostek samorządowych, osób i instytucji nauki, oświaty i kultury, które wspólnie upowszechniają ideę umocnienia państwa polskiego oraz dorobek ostatniego Piasta na tronie polskim. Organizacja jest otwarta dla wszystkich, którzy czują się w jakikolwiek sposób związani z postacią wielkiego monarchy. - Medal / 650-lecie nadania praw miejskich Sępólno Krajeńskie (producent: PPU POLMET Częstochowa) - Medal Kazimierz III Wielki / PTTK Chełm (1985) - Medal Kazimierz III Wielki - Kolegiata w Wiślicy / PTN KOSZALIN - Medal Uniwersytetu Kazimierza III Wielkiego w Bydgoszczy – Casimirus Magnus Uniwersytet wyróżnia szczególnie zasłużonych pracowników oraz inne osoby, które przyczyniły się do rozwoju uczelni albo przysporzyły jej chwały, poprzez nadanie honorowego lub pamiątkowego „Medalu Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego – Casimirus Magnus”.Honorowy „Medal Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego – Casimirus Magnus”, najwyższe po tytule doktora honoris causa wyróżnienie uczelniane, przyznaje Kapituła Medalu. Jej skład oraz regulamin działania jest uchwalany przez senat. Medal honorowy ma kolor „Medal Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego – Casimirus Magnus” przyznaje rektor. Medal pamiątkowy ma kolor brązowy. - Kazimierz Wielki / Bydgoszcz (Materiał: brąz + srebro) Autor: Józef Smurawa Źródła:- WCN- Mennica Śląska Sp. z Gyges ARD- Mennica Jurajska- Mennica Mazowiecka-
WFI3cc. 242 139 256 123 374 445 2 111 117
wojny kazimierza wielkiego o ruś halicką z litwinami i tatarami
